સુપ્રીમ કૉર્ટે સ્પષ્ટ શબ્દોમાં કહ્યું, હિંદુ વિવાહને કાયદેસર બનાવવા માટે યોગ્ય સંસ્કાર અને રીતિ રિવાજ સાથે કરવું જોઈએ. વિવાહ સાથે જોડાયેલી વિધિઓનું નિષ્ઠાપૂર્વક પાલન થવું જોઈએ.
સુપ્રીમ કૉર્ટ (ફાઈલ તસવીર)
Supreme Court on Hindu marriage: સુપ્રીમ કૉર્ટે સ્પષ્ટ શબ્દોમાં કહ્યું, હિંદુ વિવાહને કાયદેસર બનાવવા માટે યોગ્ય સંસ્કાર અને રીતિ રિવાજ સાથે કરવું જોઈએ. વિવાહ સાથે જોડાયેલી વિધિઓનું નિષ્ઠાપૂર્વક પાલન થવું જોઈએ.
સુપ્રીમ કૉર્ટે કહ્યું કે હિંદુ વિવાહ (Supreme Court on Hindu marriage) એક સંસ્કાર છે, જેને ભારતીય સમાજમાં પવિત્ર સંસ્થાનો દરજ્જો હાંસલ છે. આ નાચવા ગાવાનું આયોજન નથી. સુપ્રીમ કૉર્ટે સ્પષ્ટ શબ્દોમાં કહ્યું, હિંદુ વિવાહને કાયદેસર બનાવવા માટે આને યોગ્ય સંસ્કારો અને વિધિઓ સાથે સંપૂર્ણ કરવા જોઈએ. વિવાહ સાથે જોડાયેલા રીતિ-રિવાજનું નિષ્ઠાપૂર્વક પાલન થવું જોઈએ. સુપ્રીમ કૉર્ટે કહ્યું, વિવાદો મામલે વિધિઓનું પાલન અને તેનું પ્રમાણ રજૂ કરવું ખૂબ જ જરૂરી છે. સુપ્રીમ કૉર્ટે નિર્ણયમાં હિંદુ વિવાહ અધિનિયમ, 1955 હેઠળ હિંદુ વિવાહની કાયદારીય જરૂરિયાતો તેમજ પવિત્રતાની સ્પષ્ટતા કરી છે.
ADVERTISEMENT
Supreme Court on Hindu marriage: જસ્ટિસ બીવી નાગરત્ના અને જસ્ટિસ ઑગસ્ટિન જ્યોર્જ મસિહની બેન્ચે કહ્યું કે, પરંપરાગત વિધિઓ અથવા સપ્તપદી જેવા ધાર્મિક વિધિઓ વિના કરવામાં આવેલા લગ્નને હિન્દુ લગ્ન ગણવામાં આવશે નહીં. બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો, કાયદા હેઠળ માન્ય લગ્ન માટે જરૂરી ધાર્મિક વિધિઓનું પાલન કરવું પડશે. આમ કરવામાં નિષ્ફળતા અધિનિયમની કલમ 7 મુજબ હિંદુ લગ્નની રચના કરશે નહીં. કોર્ટે કહ્યું કે, હિંદુ લગ્ન અધિનિયમની કલમ 8 હેઠળ લગ્નની નોંધણી લગ્નના પુરાવાની સુવિધા આપે છે, પરંતુ તે કાયદાની કલમ 7 અનુસાર લગ્ન કર્યા સિવાય તેને માન્યતા આપતું નથી.
...પછી લગ્ન નોંધણી કરાવી શકાતી નથી
ખંડપીઠે કહ્યું કે, જો હિંદુ લગ્ન રિવાજો પ્રમાણે ન થાય તો રજીસ્ટ્રેશન થઈ શકે નહીં. માન્ય હિંદુ લગ્નની ગેરહાજરીમાં નોંધણી અધિકારી કાયદાની કલમ 8 ની જોગવાઈઓ હેઠળ આવા લગ્નની નોંધણી કરાવી શકતા નથી.
યુવાનોએ લગ્ન પહેલા ઊંડાણપૂર્વક વિચારવું જોઈએ
સર્વોચ્ચ અદાલતે કહ્યું કે, યુવક-યુવતીઓને વિનંતિ કરવામાં આવે છે કે લગ્ન કરતા પહેલા ભારતીય સમાજમાં લગ્ન કેટલા પવિત્ર છે તે સમજી લે. લગ્ન એ ગીત-નૃત્ય કે પીવા-ખાવાની ઘટના નથી. તે એક મહત્વપૂર્ણ પ્રસંગ છે જે એક પુરુષ અને સ્ત્રી વચ્ચેના સંબંધને સ્થાપિત કરવા માટે ઉજવવામાં આવે છે, જેઓ પતિ અને પત્નીનો દરજ્જો પ્રાપ્ત કરે છે. (Supreme Court on Hindu marriage)
આ હતો સમગ્ર મામલો
એક મહિલા દ્વારા તેની સામે છૂટાછેડાની કાર્યવાહી ટ્રાન્સફર કરવાની માગ કરતી અરજી પર ચુકાદો આપતાં સર્વોચ્ચ અદાલતે આ ટિપ્પણી કરી હતી. સુનાવણી દરમિયાન પતિ-પત્નીએ તેમના લગ્ન માન્ય ન હોવાનું જાહેર કરવા માટે સંયુક્ત અરજી દાખલ કરી હતી. તેમના દ્વારા કોઈ લગ્ન કરવામાં આવ્યા ન હતા, તેમણે કહ્યું, કારણ કે કોઈ રિવાજો, સંસ્કારો અથવા ધાર્મિક વિધિઓ કરવામાં આવી ન હતી. જો કે, તેને જાહેર કલ્યાણ સોસાયટી (રજિસ્ટર્ડ) પાસેથી પ્રમાણપત્ર મેળવવાની ફરજ પડી હતી. હકીકતો પછી બેન્ચે જાહેર કર્યું કે તે માન્ય લગ્ન નથી. કોર્ટે નોંધાયેલા કેસો પણ રદ કર્યા હતા.
