બીજી ઑક્ટોબરે ગાંધીબાપુનો જન્મદિવસ છે એ બાપુનો જનમ’દી ઢૂંકડો છે. હું માનું છું કે બાપુને એના જનમ’દીએ યાદ કરવા એ આપણો રાષ્ટ્રીય ધર્મ છે. મેં આ લેખ લખીને એ ધર્મ નિભાવ્યો, તમે એ વાંચીને તમારો રાષ્ટ્રધર્મ નિભાવો
મહાત્મા ગાંધી
છેલ્લાં કેટલાંય વરસોથી મારા મનમાં બે વાત ઘૂમરાયા કરે છે. આપણે કેવા દેશમાં જીવીએ છીએ કે જે ગાંધીજીએ દારૂબંધીની આજીવન હિમાયત કરી એ જ ગાંધીજીની ચીજવસ્તુઓ વિશ્વ હરાજીમાંથી લિકર-કિંગ શ્રી વિજય માલ્યા ખરીદીને ભારત પાછી લાવ્યા’તા ને પછી આપણે એ જ માલ્યાને ભારત લાવવા માટે બ્રિટનની કોર્ટમાં લડતા રહ્યા. કઈ કોર્ટમાં? બ્રિટનની કોર્ટમાં. એ બ્રિટન, જેની સામે ગાંધીજી લડ્યા’તા!
કેવું કે’વાય નઈ?
ADVERTISEMENT
પણ હશે. આપણે તો આંયા હસાવવાનું કામ કરવાનું છે ને ગાંધીજીના નામ ૫૨ કદી કોઈને હસાવી ન શકાય, પરંતુ તેમના થકી આ રાષ્ટ્રના પ્રત્યે વ્યક્તિનું સ્મિત આજે સલામત છે માટે ચાલો, તમને સાવ મગજ વગર કાલ્પનિક કથાઓ સંભળાવું છું. મગજ લગાડ્યા વગર વાંચજો ને મજા લેજો.
lll
ગાંધીજી સ્વર્ગમાં બેઠાં રેંટિયો કાંતે છે ને ત્યાં ઇન્દિરા ગાંધી આવ્યાં. બાપુએ પૂછ્યું, ‘બેટા, ભારતના હાલ કેવા છે?’ ઇન્દિરાજીએ કહ્યું, ‘બાપુ ભારતે ખૂબ પ્રગતિ કરી છે. તમને ત્રણ ગોળી મારી હતી, મને સ્ટેનગનથી વીંધી.’
આ જ વાત રાજીવ ગાંધીએ સાંભળી એટલે તેમણે તરત ટાપસી પુરાવી.
‘અરે બાપુ! ભારતની પ્રગતિ અદ્ભુત છે. મમ્મીને ગનથી ઉડાડ્યાં’તાં, મને તો બૉમ્બથી ઉડાડ્યો છે.’
હજી તો આ વાત ચાલતી હતી ત્યાં આપણા દેવ આનંદ સાહેબ ગળામાં રંગીન રૂમાલ ને માથા પર ટોપી પહેરી એવી રીતે આવ્યા જાણે કે ડોકમાં બેરિંગ ફિટ કર્યું હોય. તેમની ડોક અને શરીરનો નીચેનો ભાગ સતત એકબીજાથી જુદી-જુદી દિશામાં હાલતાં-ડોલતાં હતાં. બાપુ ફિલ્મસ્ટાર દેવ આનંદને પણ પૂછે છે, ‘ભાઈ, મેરા ભારત દેશ કૈસા હૈ?’
‘બાપુ, જૉની મેરા નામ હૈ, ક્યા બાત હૈ! ક્યા બાત હૈ! ક્યા બાત હૈ! બાપુ ઇન્ડિયા કી હાલત મેં તો બડી ઉલ્કાપાત હૈ! ગાઇડ સારે ખો ગએ હૈં ઔર મુસાફિરોં પે ઘાત હૈ બાપુ, તુમ્હારે દેશ મેં અબ ગોટાલોં કી બરસાત હૈ!’
બાપુ આ જવાબથી ટેન્શનમાં આવી જાય છે. ત્યાં રાજેશ ખન્ના (કાકા) આવી ચડે છે. તેના પોતાના આગવા અંદાજમાં ઈ ભારતના હાલ કહે છે.
‘અરે ઓ બાપુ મોશાય...! ‘આનંદ’ નહીં હૈ દેશમેં, આપ કી કસમ ખાકે બંડલબાજ નેતાઓં કી દાગવાલી સાધના હો રહી હૈ બાપુ. વોટ કી કટી પતંગ ફટ ગઈ ફિર ભી ખુરશીઓં કી કામના હો રહી હૈ બાપુ. ‘પ્રેમનગર’ હિંદ થા વો ‘દાગ’ બન ગયા, પ્રજા તો રોજ ‘રાઝ’ કા સામના કર રહી હૈ બાપુ...’
કાકાના જવાબથી બાપુના ચહેરા પર સહેજ મલકાટ આવે છે. ફિલ્મોના નામવાળો રાજેશ ખન્નાનો જવાબ બાપુને દેશનો અંદાજ આવી જાય છે અને ત્યાં જ જગજિત સિંહ બાપુને પગે લાગવા આવે છે. ગાંધીબાપુએ જગજીત સિંહને પણ પૂછી લીધું કે દેશના કાંઈ લેટેસ્ટ ન્યુઝ?
જગજિત સિંહે તેમની ફેમસ ગઝલ હોટોં સે છૂ લો તુમ... ના રાગમાં હિન્દુસ્તાનની હાલત વર્ણવી.
ભારત કી હૈ ક્યા દશા, કૈસે મૈં સમજાઉં?
ફૅશન કી છાયા હૈ, ઉસપે મૈં ક્યા ગાઉં?
યે જવાનોં કી પીઢી ઇન્સ્ટા મેં ડૂબી હૈ...
ફૉરેન કે ગાને સબ ગાતે યે બખૂબી હૈ,
કોલા-વરી છાઈ હૈ બાપુ મેં ક્યાં બતલાઉં?
ત્યાં જ ગુજરાતી ફિલ્મના હાસ્ય અભિનેતા રમેશ મહેતા પહોંચ્યા બાપુના ચરણે. ૨મેશભાઈએ પણ અસલ કાઠિયાવાડી લહેકામાં દેશની દશા વર્ણવી.
‘ઓ હોં હોં હોં...! કહું છું બાપુ ભારતનું અટાણે પીદડક પૂં થઈ ગ્યું છે. ભારત તો મોટું મહાભારત થાવા બેઠું છે. ગોલકીનું કોઈ કોઈનું સારતું (માનતું) જ નથીને! મોંઘવારીમાં નાના માણાની કઇડ ભાંગી ગઈ છે. તમારા બતાવેલાં ઓઇલા તઈણે’ય વાંઈદરા હવે મોટા થઈ કૉન્ગ્રેસની ઘોર ખોદે છે. માળા બેટા સાચું કાંઈ સાંભળતા નથી, સાચું કાંઈ બોલતા નથી કે સાચું કાંઈ ભાળતા નથી. છાપું ઉઘાડો તો એમાં રોજ દી ઊગે ત્યાં છીનાળવા (ખોટા ધંધા) જ દેખાય છે. આખી જુવાન પેઢી ફાટીને ધુમાડે ગઈ છે ને સાવ ઇંગ્લિશના રવાડે ચડી ગઈ છે. મધ્યમવર્ગના માણહના માંયલામાં તો સવાર-સાંજ મુંઝારો થાવા મંડ્યો છે બાપુ...! કાંઈક કરો! કહું છું કે કાંઈક કરો! અને હા, ભૂલી ગ્યો! આપણા ગુજરાતમાં તો વિકાસના નામે કાઈશ થાય છે...! એક બાજું ફડાકાવાળી થાય છે તો બીજી બાજુ ધડાકાવાળી થાય છે.’
રમેશ મહેતાએ જાતાં-જાતાં જોડકણુંયે ધરી દીધું.
ખાટી ખાટી આંબલી ને ઈથી ખાટું દહીં, ડખા તો મેં ઘણાય જોયા પણ આપણા ભારત જેવા નહીં!
ઓહોહોહો...
રમેશ મહેતાના લહેકાથી બાપુ હસ્યા પણ ખરા ને વાતનો પ્રાણ જાણીને ગાંધીબાપુ રડ્યા પણ ખરા. ત્યાં કોઈએ સમાચાર આપ્યા કે ચંદ્ર પર પ્રથમ પગ મૂકનાર અવકાશયાત્રી નીલ આર્મસ્ટ્રૉન્ગ ગાંધીજીનાં દર્શને આવવા માગે છે. તેણે અંદર આવી બાપુના ચરણસ્પર્શ કરી મસ્ત સમાચાર ઇંગ્લિશમાં આપ્યા જે હું તમને ગુજરાતીમાં કહું છું.
‘બાપુ પ્લીઝ ડોન્ટ વરી. ભારત ખૂબ આગળ વધી રહ્યું છે. મેં કોઈને નથી કહી એ વાત તમને કરું, ચંદ્ર ઉ૫૨ ગુજરાતીઓનું પ્લૉટિંગ ચાલુ થઈ ગ્યું છે. બાપુ મોજ કરો! ઇન્ડિયા ઇઝ ગ્રોઇંગ! તમારા સપનાનું ઇન્ડિયા નરેન્દ્ર મોદી ને અમિત શાહ નામના બે ગુજરાતી બનાવે છે. બાપુ, ભૂલી જાઓ ખરાબ દિવસો. ઇન્ડિયાને એ બન્ને ગુજરાતી બહુ આગળ લઈ જવાના છે...’
આ સાંભળીને ગાંધીબાપુ રાજી-રાજી થઈ ગ્યા, પણ મને એમ થાય કે તમે હજી કાં જૂની કબજિયાત જેવું મોં કરીને બેઠા છો?
થાવ રાજી...
ઍડ્વાન્સ હૅપી બર્થ-ડે બાપુ.
