પાક. બાદ હવે બાંગ્લાદેશનો વારો:2026માં પૂરી થતી ગંગા સંધિને લઈને નવી ડીલની તજવીજ

Ganga Water Sharing Treaty: ભારત બાંગ્લાદેશ સાથે ગંગા જળ સંધિમાં સુધારો કરવા માટે ગંભીર છે. પાક. સાથે સિંધુ જળ સંધિ સ્થગિત કર્યા પછી, ભારત હવે બાંગ્લાદેશ સાથે તેની નવી વિકાસ જરૂરિયાતોને ધ્યાનમાં રાખીને નવો કરાર ઇચ્છે છે. અહીં વિગતો વાંચો.

પ્રતીકાત્મક તસવીર (સૌજન્ય: સોશિયલ મીડિયા)

ભારત બાંગ્લાદેશ સાથે ગંગા જળ સંધિમાં સુધારો કરવા માટે ગંભીર છે. પાકિસ્તાન સાથે સિંધુ જળ સંધિ સ્થગિત કર્યા પછી, ભારત આ અંગે પણ વિચારણા કરી રહ્યું છે. ભારત હવે બાંગ્લાદેશ સાથે તેની નવી વિકાસ જરૂરિયાતોને ધ્યાનમાં રાખીને નવો કરાર ઇચ્છે છે. 1996માં શેખ હસીનાના કાર્યકાળ દરમિયાન થયેલી ગંગા જળ વહેંચણી સંધિ 2026માં સમાપ્ત થઈ રહી છે. આ સંધિ પરસ્પર સંમતિથી ફરીથી અમલમાં મૂકવી પડશે. પરંતુ હવે ભારત એક નવી સંધિ ઇચ્છે છે, જે તેની વર્તમાન વિકાસ જરૂરિયાતોને પૂર્ણ કરે.

ભારત ગંગા જળ સંધિમાં સુધારો કરવા માટે વિચારણા કરી રહી છે
ભારત અને બાંગ્લાદેશ વચ્ચે 1996 માં ભૂતપૂર્વ વડા પ્રધાન એચડી દેવગૌડાના કાર્યકાળ દરમિયાન ગંગા જળ વહેંચણી સંધિ પર હસ્તાક્ષર થયા હતા. આ સંધિ ગંગા નદીના પાણીને વહેંચવા માટે કરવામાં આવી હતી. અહેવાલ મુજબ, ભારત આ સંધિમાં ફેરફાર કરવા માગે છે. ભારતનું કહેવું છે કે તેને સિંચાઈ, બંદર જાળવણી અને વીજળી ઉત્પાદન માટે વધુ પાણીની જરૂર છે. તેથી, તે હાલની સંધિમાં સુધારો કરવા માગે છે.

ભારત હવે આ સંધિ હેઠળ વધુ પાણીની માગ કરે છે
સૂત્રો કહે છે કે ભારતને દર વર્ષે 1 જાન્યુઆરીથી 31 મે દરમિયાન વધુ પાણીની જરૂર પડે છે. ચોમાસાના અભાવને કારણે, આ સમયે ગંગા નદીમાં પાણીની અછત રહે છે. જેમ જેમ આપણે વારાણસીથી પટના તરફ આગળ વધીએ છીએ તેમ તેમ તેની અસર દેખાવા લાગે છે. જેમ જેમ આપણે આગળ વધીએ છીએ તેમ તેમ પરિસ્થિતિ વધુ ખરાબ થતી જાય છે. ભારત ઇચ્છે છે કે સંધિમાં ફેરફાર કરીને, તેને આ સમયગાળા દરમિયાન વધુ પાણી મળી શકે, જેથી ગંગામાં પાણીનો પ્રવાહ સારી સ્થિતિમાં રહે. ઓછા પાણીને કારણે, ગંગા નદીમાં રેતીના સંચયની સમસ્યા પણ વધી રહી છે. ગંગા જળ સંધિ પશ્ચિમ બંગાળના ફરક્કા બેરેજ પર ગંગા નદીના પાણીના વિતરણ વિશે છે. સંધિ અનુસાર, 11 માર્ચથી 11 મે સુધી, ભારત અને બાંગ્લાદેશ બંનેને 10-10 દિવસ માટે 35,000 ક્યુસેક પાણી મળે છે. પરંતુ, હવે ભારત ઇચ્છે છે કે તેને આ સમયગાળા દરમિયાન 30,000 થી 35,000 ક્યુસેક વધારાનું પાણી મળવું જોઈએ.

ફરક્કા બેરેજ 1975 માં બનાવવામાં આવ્યો હતો. તેનો હેતુ ગંગા નદીમાંથી હુગલી નદીમાં પાણી મોકલવાનો હતો. આ કોલકાતા બંદરમાં જહાજોની અવરજવર માટે પાણી પૂરું પાડે છે, જેનાથી આ પ્રક્રિયા સરળ બને છે. માહિતી અનુસાર, પશ્ચિમ બંગાળ સરકાર પણ કેન્દ્ર સરકારના ઇરાદા સાથે સંમત છે અને સંધિમાં સુધારો કરવાના પક્ષમાં છે. પશ્ચિમ બંગાળ સરકાર માને છે કે સંધિની વર્તમાન વ્યવસ્થા તેની જરૂરિયાતોને પૂર્ણ કરતી નથી.