કેટલું પણ દબાણ કરે અમેરિકા, રશિયન તેલની ખરીદી મામલે નહીં ઝુકે ભારત, જાણો કારણ

ટ્રમ્પ દ્વારા રશિયન તેલ આયાત પર 25 ટકા ટેરિફ અને દંડની ધમકી છતાં, ભારત રશિયા પાસેથી ક્રૂડ ઓઇલ અને નેપ્થા આયાત કરવાનું ચાલુ રાખે છે. ભારતે યુએસ દબાણને નકારી કાઢ્યું છે અને રાષ્ટ્રીય હિતો અને આર્થિક સ્વાયત્તતાને પ્રાથમિકતા આપી છે.

ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ (ફાઈલ તસવીર)

ટ્રમ્પ દ્વારા રશિયન તેલ આયાત પર 25 ટકા ટેરિફ અને દંડની ધમકી છતાં, ભારત રશિયા પાસેથી ક્રૂડ ઓઇલ અને નેપ્થા આયાત કરવાનું ચાલુ રાખે છે. ભારતે યુએસ દબાણને નકારી કાઢ્યું છે અને રાષ્ટ્રીય હિતો અને આર્થિક સ્વાયત્તતાને પ્રાથમિકતા આપી છે.

યુએસ પ્રેસિડેન્ટ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે ગયા અઠવાડિયે ભારતીય આયાત પર 25 ટકા ટેરિફ તેમજ રશિયા પાસેથી તેલ અને ગેસ ખરીદવા પર દંડની જાહેરાત કરી હતી. આ ધમકીથી વ્હાઇટ હાઉસને આશા હતી કે ભારત દબાણ હેઠળ આવશે અને રશિયન તેલના કન્ટેનર ભારતીય બંદરો પર આવવાનું બંધ કરશે. પરંતુ ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્રની અપેક્ષાઓથી વિપરીત, ભારતે પોતાનું વલણ વધુ કડક બનાવ્યું અને રશિયન ક્રૂડ ઓઇલ આયાત કરવાનું ચાલુ રાખ્યું. ભારતે યુએસના દાવાઓને સ્પષ્ટપણે નકારી કાઢ્યા કે ભારતે રશિયન તેલના શિપમેન્ટ લેવાનું બંધ કરી દીધું છે. ભારતે સોમવારે ટ્રમ્પની ચેતવણીનો જવાબ આપતા કહ્યું કે રશિયન તેલ ખરીદવા બદલ ભારત પર ટેરિફ વધારવાની ધમકી "ગેરવાજબી અને અવ્યવહારુ" હતી. ભારતના મજબૂત પ્રતિભાવનો યુએસ પ્રમુખ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ તરફથી તીવ્ર પ્રતિભાવ મળવાની અપેક્ષા હતી - અને તે જ થયું.

ટ્રમ્પનું નિવેદન અને ભારતનો પ્રતિભાવ
તેમના સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ ટ્રુથ સોશિયલ પર, ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે લખ્યું, "ભારત રશિયા પાસેથી માત્ર મોટા પ્રમાણમાં તેલ ખરીદી રહ્યું નથી, પરંતુ ખુલ્લા બજારમાં ખરીદેલા તેલનો મોટો ભાગ વેચીને પણ મોટો નફો કમાઈ રહ્યું છે. તેમને કોઈ પરવા નથી કે રશિયન યુદ્ધ મશીન યુક્રેનમાં કેટલા લોકોને મારી રહ્યું છે. આ કારણે, હું ભારત દ્વારા અમેરિકાને ચૂકવવામાં આવતા ટેરિફમાં નોંધપાત્ર વધારો કરવા જઈ રહ્યો છું." જવાબમાં, ભારતના વિદેશ મંત્રાલયે એક નિવેદન જારી કરીને કહ્યું, "ભારતને નિશાન બનાવવું અન્યાયી અને અવ્યવહારુ છે. કોઈપણ મુખ્ય અર્થતંત્રની જેમ, ભારત તેના રાષ્ટ્રીય હિતો અને આર્થિક સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવા માટે તમામ જરૂરી પગલાં લેશે."

ભારતે કડક વલણ કેમ અપનાવ્યું - તેના 5 મોટા કારણો
ભારતીય શેરબજારના નિષ્ણાતોના મતે, નવી દિલ્હીનું વલણ ફક્ત વ્યવસાયિક દ્રષ્ટિકોણથી આગળ વધે છે. ભારત લાંબા ગાળાના લક્ષ્યોને ધ્યાનમાં રાખી રહ્યું છે, જેમાં રાષ્ટ્રીય અર્થતંત્રની સુરક્ષા અને સ્વાયત્તતા સુનિશ્ચિત કરવાનો સમાવેશ થાય છે. ભારતના મક્કમ વલણ માટે નિષ્ણાતોએ પાંચ મુખ્ય કારણો આપ્યા:

૧. ટ્રમ્પ-ભારત-રશિયા ત્રિકોણ
બસવ કેપિટલના સહ-સ્થાપક સંદીપ પાંડેએ જણાવ્યું હતું કે, "ઓપરેશન સિંદૂર પછી, અમેરિકન રાષ્ટ્રપતિએ સંકેત આપ્યો હતો કે પાકિસ્તાન તેમની નજીક છે, કારણ કે તેમણે IMF સહાય રોકવા માટે તેમના વીટો પાવરનો ઉપયોગ કર્યો ન હતો. તેથી એવું લાગે છે કે ભારતે નક્કી કર્યું છે કે અમેરિકા તેનો `મિત્ર` છે, જ્યારે રશિયા તેનો `ભાઈ` છે. જ્યારે નવી દિલ્હીએ પસંદગી કરવાની હોય, ત્યારે તેઓ મિત્ર કરતાં ભાઈ પસંદ કરશે."

૨. ભારત-અમેરિકા વેપાર કરાર પર નવી દિલ્હીનો મક્કમ વલણ
ભારતનો GDP મોટે ભાગે કૃષિ પર આધારિત છે. જો અમેરિકા સાથેના વેપાર કરાર હેઠળ કૃષિ ક્ષેત્ર વિદેશી કંપનીઓ માટે ખુલ્લું મૂકવામાં આવે છે, તો ફુગાવો, વૃદ્ધિ દર જેવા પરિબળો ભારત સરકારના નિયંત્રણની બહાર જઈ શકે છે. સંદીપ પાંડેએ કહ્યું કે ભારતીય અર્થતંત્ર કૃષિ-પ્રધાન છે, જ્યાં રાષ્ટ્રીય GDPનો લગભગ બે-તૃતીયાંશ ભાગ કૃષિ ક્ષેત્રમાંથી આવે છે. આ ક્ષેત્રને અમેરિકા જેવા વિદેશી ખેલાડી માટે ખોલવાથી રાષ્ટ્રીય અર્થતંત્રની સુરક્ષા જોખમાઈ શકે છે કારણ કે ફુગાવો અને આર્થિક વૃદ્ધિ જેવા મુખ્ય પરિબળો સરકારના નિયંત્રણની બહાર જઈ શકે છે. આનાથી અમેરિકાને ભારતીય અર્થતંત્રમાં પ્રવેશ મળશે, જે ભારત માટે ખતરો બની શકે છે.

૩. રશિયાથી નેફ્થા આયાત: ચીનના વર્ચસ્વ સામે પડકાર
ભારતે તાજેતરમાં રશિયાથી નેફ્થાની આયાત શરૂ કરી છે, જે પેટ્રોકેમિકલ્સ, પ્લાસ્ટિક અને સંરક્ષણ ઉત્પાદન જેવા ક્ષેત્રોને કાચા માલ પૂરા પાડવા માટે મહત્વપૂર્ણ છે. વાય વેલ્થના ડિરેક્ટર અનુજ ગુપ્તાએ જણાવ્યું હતું કે, "ભારતે રશિયાથી નેફ્થાની આયાત શરૂ કરી હોવાથી રશિયાથી ક્રૂડ ઓઇલની આયાત બંધ કરવાનો નિર્ણય અશક્ય લાગે છે. આ પગલું ભારતીય અર્થતંત્રને મજબૂત બનાવવા તરફનું બીજું પગલું છે, જે રસાયણો, પ્લાસ્ટિક અને રાસાયણિક રેઝિનની આયાતમાં ચીનના એકાધિકારને તોડવાનો પ્રયાસ છે. રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધને કારણે, રશિયા યુરોપિયન અને અન્ય દેશોમાં નેફ્થાની નિકાસ કરી શકતું નથી, જેના કારણે વૈશ્વિક વેપારમાં ચીનનો એકાધિકાર વધ્યો. ભારતનું આ પગલું આ એકાધિકાર તોડવા તરફ છે અને ભારત તેની સ્થાનિક જરૂરિયાતો પૂરી કર્યા પછી ટૂંક સમયમાં નેફ્થાનો ચોખ્ખો નિકાસકાર બની શકે છે."

SMC ગ્લોબલ સિક્યોરિટીઝના સિનિયર રિસર્ચ એનાલિસ્ટ સીમા શ્રીવાસ્તવે જણાવ્યું હતું કે, "રશિયાથી નેફ્થા આયાત કરવાનો ભારતનો નિર્ણય આર્થિક સ્થિતિસ્થાપકતા વધારવા અને ઔદ્યોગિક આધારને મજબૂત બનાવવા તરફ એક મહત્વપૂર્ણ વ્યૂહાત્મક પરિવર્તન છે. આ પગલું મહત્વપૂર્ણ સપ્લાય ચેઇનને વૈવિધ્યીકરણ કરે છે, જે પરંપરાગત સ્ત્રોતો પર અતિશય નિર્ભરતા ઘટાડવા અને પેટ્રોકેમિકલ્સ અને સંરક્ષણ ઉત્પાદન જેવા ઉર્જા-સઘન ક્ષેત્રોમાં ખર્ચ ઘટાડવા માટે જરૂરી છે."

4. આત્મનિર્ભર સંરક્ષણ પ્રણાલીનું નિર્માણ
ભારત લાંબા સમયથી રશિયા પાસેથી શસ્ત્રો ખરીદી રહ્યું છે અને તેની સાથે સંરક્ષણ ટેકનોલોજી પણ શેર કરી રહ્યું છે. નેફ્થાની આયાતથી ભારતને સંરક્ષણ ઉત્પાદનમાં વધારો થશે (જેમ કે ફાઇટર જેટ અને ડ્રોન). "યુએસ વહીવટીતંત્ર રશિયન તેલ આયાત દ્વારા અનેક લક્ષ્યો પ્રાપ્ત કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે. તેઓ જાણે છે કે રશિયા ફાઇટર જેટ અને ટેકનોલોજી ભારતમાં ટ્રાન્સફર કરે છે, જેના કારણે ભારત સ્વદેશી ફાઇટર એરક્રાફ્ટ વિકસાવવાની સ્થિતિમાં આવ્યું છે. રશિયા પાસેથી નેફ્થાની આયાત શરૂ કરવી એ ભારત-રશિયા સંરક્ષણ સંબંધોને મજબૂત બનાવવા તરફનું આગળનું પગલું છે. તે ભારતને ફાઇટર જેટ અને સંરક્ષણ ડ્રોન માટે સંસ્થાઓ વિકસાવવામાં મદદ કરશે. તેથી, રશિયન ક્રૂડ ઓઇલની આયાત બંધ કરવાની યુએસ માંગ સ્વીકારવી અવાસ્તવિક છે," સંદીપ પાંડેએ જણાવ્યું. 

5. પ્રતિશોધાત્મક ટેરિફ અને ડિજિટલ ટેક્સની તૈયારી
SEBI-રજિસ્ટર્ડ ફંડામેન્ટલ વિશ્લેષક અવિનાશ ગોરક્ષકરે જણાવ્યું હતું કે, "જેમ યુએસ સરકારે ભારતીય આયાત પર ટેરિફ વધાર્યો છે, તેવી જ રીતે ભારત સરકાર પણ યુએસ આયાત પર ટેરિફ વધારશે. જો કે, યુએસ ટેરિફ વધુ ખતરો છે, જ્યારે ભારતીય ટેરિફ એક રાજદ્વારી પગલું હશે. ભારત સરકાર ઓનલાઈન ડિજિટલ જાહેરાતોમાંથી થતી આવક પર ડિજિટલ ટેક્સ ફરીથી લાદવાનું વિચારી શકે છે, જે માઇક્રોસોફ્ટ, મેટા, આલ્ફાબેટ, ગૂગલ, એમેઝોન જેવી યુએસ ટેક જાયન્ટ્સ માટે નુકસાનકારક રહેશે."