જૂનાગઢ અને જયપુરમાં ગૌમૂત્ર અને છાણમાંથી બનેલી રાખડીઓ અમેરિકામાં થઈ એક્સપોર્ટ

ગયા વર્ષે આ રાખડીઓ વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીથી લઈને વિજય રૂપાણી સુધીની અનેક પ્રતિષ્ઠિત હસ્તીઓને મોકલવામાં આવી હતી

પ્રતીકાત્મક તસવીર. તસવીર/આઈસ્ટોક

ભારતના મુખ્ય તહેવારોમાંનો એક રક્ષાબંધનનો તહેવાર છે. આ તહેવાર, ભાઈ અને બહેન માટે ખાસ, દર વર્ષે શ્રાવણ પૂર્ણિમાના દિવસે ઉજવવામાં આવે છે. આ પ્રસંગને વધુ વિશેષ બનાવવાની પહેલ કરીને, ગુજરાતના જૂનાગઢ જિલ્લાના કોયલી ગામની મહિલાઓ ગાયના છાણમાંથી રાખડી બનાવી રહી છે.

આ જ ગામમાં રહેતી મહિલા ખેડૂત ભાવના બેન ત્રાબરિયા મહિલાઓના જૂથ સાથે ગાયના છાણમાંથી રાખડીઓ બનાવે છે. તે ગાયના છાણમાં ગૌમૂત્ર અને હળદર ભેળવીને બનાવવામાં આવે છે, જેની માગ હવે પહેલા કરતા ઘણી વધી ગઈ છે.

એક મીડિયા હાઉસ સાથે વાત કરતાં ભાવના કહે છે કે “ગાયના છાણમાંથી બનાવવામાં આવતી આ રાખડીઓના ઘણા ફાયદા છે. એક એ કે તે ઇકો-ફ્રેન્ડલી છે. તેમાં મિશ્રિત હળદર એન્ટિબાયોટિકનું કામ કરે છે, જે આપણી ત્વચાને નુકસાન પહોંચાડતી નથી. તેની કિંમત પણ ઓછી છે, જે 10 થી 30 રૂપિયા સુધીની છે, જેના કારણે મહિલાઓમાં એક નવું કૌશલ્ય વિકસિત થયું છે, તેમને રોજગારી મળી રહી છે. મહિલાઓ આત્મનિર્ભર બની રહી છે, જેના કારણે તેમનો આત્મવિશ્વાસ પણ વધ્યો છે.”

નોંધનીય છે કે આ મહિલાઓ છેલ્લા ત્રણ મહિનાથી નિર્ધારિત સમયમાં રાખડીઓ બનાવવાનું કામ કરી રહી છે. આ કામ માટે તેમને મહિને સાડા સાત હજાર રૂપિયા મળે છે. મહિલાઓનું આ જૂથ રાજ્ય સરકારના સહયોગથી રચાયું છે. તેમને ગુજરાતમાં એક પ્રદર્શનમાં પણ સામેલ કરવામાં આવ્યા હતા. આ દરમિયાન લોકોને તે એટલું પસંદ આવ્યું કે તરત જ તેના ઓર્ડર આવવા લાગ્યા.

એક્ઝિબિશનમાં આવેલા અમેરિકાના કેટલાક લોકોને પણ આ રાખડીઓ પસંદ આવી, ત્યારબાદ ત્યાંના એક NGOએ સાત હજાર રાખડીઓનો ઓર્ડર આપ્યો અને તેના માટે 893 ડૉલર મોકલવામાં આવ્યા. આ રાખડીઓની એટલી બધી ચર્ચા છે કે ગયા વર્ષે આ રાખડીઓ વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીથી લઈને વિજય રૂપાણી સુધીની અનેક પ્રતિષ્ઠિત હસ્તીઓને મોકલવામાં આવી હતી.

આવું જ કંઈક જયપુરમાં પણ બન્યું છે. ત્યાં પણ મહિલાઓને અમેરિકા અને મોરેશિયસથી રાખડીઓનો ઓર્ડર મળ્યો છે. થોડા મહિના પહેલા જયપુરથી 192 મેટ્રિક ટન ગાયના છાણની નિકાસ કરવાનો ઈતિહાસ રચનાર ઓર્ગેનિક ફાર્મર પ્રોડ્યુસર એસોસિએશન ઓફ ઈન્ડિયાએ આ વખતે વધુ એક અનોખી વસ્તુની નિકાસ કરી છે. તેમને અમેરિકાથી 40,000 રાખડીઓનો ઓર્ડર આવ્યો હતો, જ્યારે 20,000 રાખડીઓ મોરેશિયસથી મગાવવામાં આવી હતી.