24 January, 2023 08:38 PM IST | Mumbai | Gujarati Mid-day Online Correspondent
પ્રતીકાત્મક તસવીર
મહારાષ્ટ્ર શિક્ષણ વિભાગ રાઈટ ટુ એજ્યુકેશન (RTE) એક્ટ હેઠળ ચાલતી માન્યતા વિનાની શાળાઓ પર કાર્યવાહી કરી રહ્યું છે.
માધ્યમિક અને ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળાઓના નિદેશક કૃષ્ણકુમાર પાટીલે સંબંધિત અધિકારીઓને શૈક્ષણિક વર્ષ 2022-2023 માટે RTE હેઠળ નોંધાયેલી ન હોય તેવી 674 શાળાઓ સામે પગલાં લેવાની સૂચના આપી છે.
પાટીલે આ શાળાઓ સામે પગલાં લેવામાં નિષ્ફળ રહેવા બદલ શિક્ષણ નાયબ નિયામક અને શિક્ષણ અધિકારીને ઠપકો આપ્યા બાદ આ પગલું લીધું છે.
રાજ્યમાં બિન-અનુદાનિત શાળાઓનો મુદ્દો ગંભીર બન્યો છે, કારણકે સમાજના આર્થિક રીતે નબળા વર્ગના ઘણા વિદ્યાર્થીઓ આ સંસ્થાઓમાં પ્રવેશથી વંચિત છે.
RTE એક્ટ પ્રમાણે, ખાનગી બિન-અનુદાનિત શાળાઓમાં 25% બેઠકો આર્થિક રીતે નબળા વિદ્યાર્થીઓ માટે અલગ રાખવામાં આવી છે. જો કે, રાજ્યમાં મોટી સંખ્યામાં શાળાઓ RTE મુજબ પ્રવેશ પ્રક્રિયા માટે નોંધણી કરાવતી નથી, જેના કારણે ઘણા વિદ્યાર્થીઓ શિક્ષણથી વંચિત રહી જાય છે.
જો કે શહેરમાં સ્થિત શૈક્ષણિક વર્ષ 2022-23 માટે આરટીઇની પાસેથી બિન માન્યતા પ્રાપ્ત 674 જેમાં 239 સ્કૂલોનો પણ સમાવેશ થાય છે તેમાંથી મોટાભાગની મુંબઈમાં છે. આ એક નોંધપાત્ર આંકડો છે, કારણકે આ શાળાઓમાં 5000થી વધારે વિદ્યાર્થીઓને શિક્ષણ આપવાની ક્ષમતા છે. નિયામકની માંગણી છે કે આગામી શૈક્ષણિક વર્ષની શરૂઆતમાં રાજ્યમાં લાયસન્સ વિનાની કોઈપણ શાળા ચાલવી જોઈએ નહીં.
પાટીલે સામેલ અધિકારીઓ સામે શિસ્તભંગના પગલાં ટાળવા માટે આ શાળાઓ સામે તાત્કાલિક પગલાં લેવા વિનંતી કરી હતી. જો ઉલ્લંઘન ચાલુ રહેશે, તો આ સંસ્થાઓને દરરોજ 10,000 રૂપિયાનો દંડ ચૂકવવો પડશે. વિદ્યાર્થીઓને શૈક્ષણિક વર્ષ 2023-2024 માટે કેન્દ્રીયકૃત ઑનલાઈન પ્રવેશ પ્રક્રિયાનો ઉપયોગ કરીને અનામત બેઠકો પર પ્રવેશ આપવામાં આવશે, જે રીતે અગાઉના વર્ષોમાં કરવામાં આવ્યો હતો.
વિભાગ આ બાબતને ખૂબ જ ગંભીરતાથી લઈ રહ્યો છે અને રાજ્યની તમામ શાળાઓ કાયદાની મર્યાદામાં ચાલી રહી છે અને તમામ વિદ્યાર્થીઓને તેમની સામાજિક-આર્થિક પૃષ્ઠભૂમિને ધ્યાનમાં લીધા વિના ગુણવત્તાયુક્ત શિક્ષણ પૂરું પાડવામાં આવે છે તેની ખાતરી કરવા માટે કોઈ કસર છોડી નથી.
દંડ સિવાય, વિભાગ આ શાળાઓ ગેરકાયદેસર રીતે ચલાવવામાં ન આવે તે સુનિશ્ચિત કરવા માટે પણ પગલાં લઈ રહ્યો છે. શૈક્ષણિક વર્ષ 2023-24 માટે શાળા નોંધણી શરૂ થઈ ગઈ છે અને તમામ પાત્ર શાળાઓએ પ્રવેશ પ્રક્રિયા માટે નોંધણી કરાવવી જરૂરી છે. નોંધણી માટેની અંતિમ તારીખ 3 ફેબ્રુઆરી છે, જે શાળાઓને RTE કાયદા દ્વારા નિર્ધારિત નિયમોનું પાલન કરવાની તક આપે છે.
વધુમાં પ્રાથમિક શિક્ષણ નિયામક શરદ ગોસાવીએ એક પરિપત્ર બહાર પાડીને જણાવ્યું હતું કે શાળાઓ દ્વારા પાલન ન કરવાને કારણે કોઈપણ વિદ્યાર્થી શિક્ષણથી વંચિત ન રહે તે માટે તમામ પાત્રતા ધરાવતી શાળાઓએ પ્રવેશ પ્રક્રિયા માટે નોંધણી કરાવવી ફરજિયાત છે.
આ પણ વાંચો : Oscar Award: `નાટૂ નાટૂ`ની થઈ ઑસ્કરમાં એન્ટ્રી, ઓરિજિનલ સૉન્ગ કેટેગરીમાં નૉમિનેટ
આ પગલાથી તમામ વિદ્યાર્થીઓને તેમની સામાજિક-આર્થિક પૃષ્ઠભૂમિને ધ્યાનમાં લીધા વિના એક સમાન રમતનું ક્ષેત્ર પ્રદાન કરવાની અપેક્ષા છે અને તેઓને શિક્ષણની યોગ્ય તક મળે તેની ખાતરી કરવામાં આવે છે. વિભાગ RTE બેઠકો માટે એક-તબક્કાની પ્રવેશ પ્રક્રિયા પણ અમલમાં મૂકશે, જેનાથી આર્થિક રીતે નબળા વિદ્યાર્થીઓ માટે આ બેઠકો માટે અરજી કરવાનું સરળ બનશે.