31 December, 2025 02:25 PM IST | New Delhi | Gujarati Mid-day Online Correspondent
પ્રતીકાત્મક તસવીર
જ્યારે સમગ્ર દેશ અને દુનિયા 2026 ને આવકારવામાં ડૂબી ગઈ છે, ત્યારે ઓનલાઈન ડિલિવરી પાર્ટનર્સ તેમની ઘટતી કમાણી, અસુરક્ષિત 10-મિનિટ ડિલિવરી મોડેલ, સામાજિક સુરક્ષાનો અભાવ અને અલ્ગોરિધમના દબાણ સામે અવાજ ઉઠાવી રહ્યા છે. નવા વર્ષની ઉજવણીના ચમત્કાર અને ગ્લેમર વચ્ચે, એક મોટી કટોકટી ઉભી થઈ રહી છે. નવા વર્ષ પહેલા, 31 ડિસેમ્બરે, ઝોમેટો, સ્વિગી, બ્લિંકિટ, ઝેપ્ટો, ફ્લિપકાર્ટ, બિગબાસ્કેટ અને એમેઝોન જેવા મુખ્ય પ્લેટફોર્મ સાથે સંકળાયેલા ગિગ વર્કર્સે રાષ્ટ્રવ્યાપી હડતાળની જાહેરાત કરી છે. આ હડતાળ નવા વર્ષની ઉજવણીમાં વિક્ષેપ પાડી શકે છે, કારણ કે ખોરાક, કરિયાણા અને અન્ય ઓનલાઈન ડિલિવરીની માંગ સામાન્ય કરતા ઘણી વધારે છે.
જ્યારે સમગ્ર દેશ અને દુનિયા 2026 ને આવકારવામાં ડૂબી ગઈ છે, ત્યારે આ ડિલિવરી પાર્ટનર્સ તેમની ઘટતી કમાણી, અસુરક્ષિત 10-મિનિટ ડિલિવરી મોડેલ, સામાજિક સુરક્ષાનો અભાવ અને અલ્ગોરિધમના દબાણ સામે અવાજ ઉઠાવી રહ્યા છે. યુનિયનો દાવો કરે છે કે લાખો કામદારો ભાગ લેશે, જે મોટા શહેરોમાં ડિલિવરી સેવાઓને ગંભીર અસર કરી શકે છે. કંપનીઓ ચિંતામાં મુકાઈ શકે છે, કારણ કે આ વર્ષનો સૌથી વ્યસ્ત દિવસ છે. શું આ હડતાળ ગિગ અર્થતંત્રની કઠોર વાસ્તવિકતા ઉજાગર કરશે?
ગિગ કામદારો કહે છે કે 10-20 મિનિટ ડિલિવરી મોડેલ કામદારો પર ખતરનાક દબાણ લાવે છે, જેનાથી માર્ગ અકસ્માતોનું જોખમ વધે છે. વિલંબની જવાબદારી હંમેશા ડિલિવરી એજન્ટો પર આવે છે. અલ્ગોરિધમ-આધારિત દંડ અને ID બ્લોકિંગ આજીવિકાને અસર કરે છે.
ભારતના પ્રથમ મહિલા-નેતૃત્વ હેઠળના રાષ્ટ્રીય ગિગ કામદાર સંઘ, ગિગ અને પ્લેટફોર્મ સર્વિસીસ વર્કર્સ યુનિયને, શ્રમ મંત્રી મનસુખ માંડવિયાને પત્ર લખીને મજૂર અધિકારો, સામાજિક સુરક્ષા અને સલામતી સુરક્ષામાંથી વ્યવસ્થિત બાકાતને સંબોધવા માટે તાત્કાલિક હસ્તક્ષેપની માંગ કરી છે.
10-20 મિનિટ ડિલિવરી આદેશ રદ કરવો જોઈએ. કામદારોના મતે, આ મોડેલ અસુરક્ષિત અને અમાનવીય છે.
દરેક મુખ્ય પ્લેટફોર્મ પર પ્રતિ કિલોમીટર ₹20 ની લઘુત્તમ ચુકવણી લાગુ કરવી જોઈએ.
₹24,000ની લઘુત્તમ માસિક કમાણીની ખાતરી કરવી જોઈએ.
મનસ્વી આઈડી બ્લોકિંગ અને અલ્ગોરિધમિક દંડ બંધ કરવા જોઈએ, અને રેટિંગ-આધારિત સજાઓ નાબૂદ કરવી જોઈએ.
મહિલા કામદારોને પ્રસૂતિ રજા, કટોકટી રજા અને મહિલાઓની સલામતી સુનિશ્ચિત કરવા જેવા વિશેષ રક્ષણ અને લાભો મળવા જોઈએ.
પીક-અવર પ્રેશર અને સ્લોટ સિસ્ટમ દૂર કરવી જોઈએ, જે કામદારો કહે છે કે માનસિક અને શારીરિક તાણમાં વધારો કરે છે.
પ્લેટફોર્મ કપાત 20 ટકા સુધી મર્યાદિત હોવી જોઈએ. ગિગ કામદારો ઓટો-એડવાન્સ રિકવરીનો પણ વિરોધ કરી રહ્યા છે.
ગ્રાહક રદ કરવા માટે વળતર પૂરું પાડવું જોઈએ અને તેને કાર્યકર પ્રદર્શન મેટ્રિક્સમાં શામેલ ન કરવું જોઈએ.
ડિલિવરી સમયરેખા લંબાવવી જોઈએ. AI સપોર્ટને 24x7 માનવ ફરિયાદ નિવારણ પ્રણાલી દ્વારા બદલવો જોઈએ.
`ભાગીદાર` નહીં, `કામદાર` ની કાનૂની માન્યતા પર ધ્યાન આપવું જોઈએ. કામદારો શ્રમ કાયદા હેઠળ તેમના અધિકારો ઇચ્છે છે.
યુનિયન કેન્દ્ર સરકારને ઔદ્યોગિક વિવાદ કાયદા હેઠળ ત્રિપક્ષીય વાટાઘાટો દ્વારા આ મુદ્દાને ઉકેલવા વિનંતી કરી રહ્યું છે. GIPSWU કહે છે કે જો ગિગ કામદારોનું શોષણ ચાલુ રહેશે, તો ભારતનો આર્થિક વિકાસ જોખમમાં મુકાઈ શકે છે.