14 August, 2025 07:00 AM IST | New Delhi | Gujarati Mid-day Online Correspondent
સુપ્રીમ કૉર્ટ (ફાઈલ તસવીર)
દિલ્હી-એનસીઆરના રખડતાં કૂતરાઓને 8 અઠવાડિયામાં શેલ્ટરમાં મોકલવાના આદેશ પર સુપ્રીમ કૉર્ટના ચીફ જસ્ટિસ વિચાર કરવા માટે સંમત થઈ ગયા છે. તેમણે આ મામલો જોવાનો વિશ્વાસ અપાવ્યો છે.
સુપ્રીમ કોર્ટના મુખ્ય ન્યાયાધીશે 8 અઠવાડિયાની અંદર દિલ્હી-એનસીઆરના રખડતા કૂતરાઓને આશ્રયસ્થાનમાં મોકલવાના આદેશ પર વિચાર કરવા સંમતિ આપી છે. ભારતના મુખ્ય ન્યાયાધીશ (CJI) બીઆર ગવઈએ આ મામલાની જાતે તપાસ કરવાની ખાતરી આપી છે. સોમવારે સુપ્રીમ કોર્ટની એક બેન્ચે દિલ્હી-એનસીઆરના તમામ કૂતરાઓને પકડીને ડૉગ શેલ્ટરમાં મૂકવાનો આદેશ આપ્યો હતો, જેના કારણે સમાજના ઘણા વર્ગોએ નિરાશા વ્યક્ત કરી છે અને પુનર્વિચારણાની માગ કરી રહ્યા છે.
બુધવારે, એક વકીલે સુપ્રીમ કૉર્ટના સીજેઆઈ બીઆર ગવઈ સમક્ષ આ મુદ્દો ઉઠાવ્યો. વકીલે 11 ઓગસ્ટના નિર્ણય સામે વાંધો વ્યક્ત કર્યો અને કહ્યું કે આ સમુદાયના કૂતરાઓનો મામલો છે. કોર્ટનો જૂનો આદેશ છે કે કૂતરાઓને ભેદભાવપૂર્ણ રીતે મારી શકાય નહીં. એવું કહેવામાં આવ્યું હતું કે તમામ જીવો પ્રત્યે કરુણાની લાગણી હોવી જોઈએ. મુખ્ય ન્યાયાધીશે કહ્યું, `પરંતુ બીજી બેન્ચે પહેલાથી જ આદેશ પસાર કરી દીધો છે. હું તેની તપાસ કરીશ.`
૧૧ ઑગસ્ટના રોજ, જેબી પારડીવાલા અને આર મહાદેવનની બેન્ચે એમસીડી, એનડીએમસી અને દિલ્હી સરકારને બધા રખડતા કૂતરાઓને આશ્રયસ્થાનોમાં ખસેડવાનો આદેશ આપ્યો હતો. દિલ્હી ઉપરાંત, આ આદેશ ગુરુગ્રામ, ગાઝિયાબાદ અને નોઈડા જેવા અન્ય એનસીઆર શહેરો માટે પણ હતો. કોર્ટે કહ્યું હતું કે તમામ વિસ્તારોને રખડતા કૂતરાઓથી મુક્ત કરવા જોઈએ. સુપ્રીમ કોર્ટે એમ પણ કહ્યું હતું કે જે લોકો અથવા સંગઠનો કૂતરાઓને પકડવામાં અવરોધ ઉભો કરશે તેમની સામે કાર્યવાહી કરવામાં આવશે.
કોર્ટના આ આદેશ પછી, દિલ્હીમાં પ્રાણી પ્રેમીઓએ વિરોધ પ્રદર્શન કર્યું અને ઘણા નેતાઓ અને અભિનેતાઓએ પણ કૂતરાઓ પ્રત્યે સહાનુભૂતિ વ્યક્ત કરી અને નિર્ણય પર પુનર્વિચારણા કરવાની માગ શરૂ કરી. પ્રાણી અધિકાર કાર્યકરોએ પણ આ નિર્ણયને અવ્યવહારુ ગણાવ્યો છે.
સુપ્રીમ કોર્ટે દિલ્હી-એનસીઆરમાં રખડતા કૂતરાઓને આશ્રય ગૃહોમાં મોકલવાના કડક આદેશ આપ્યા છે. જેના પછી કૂતરા પ્રેમીઓ ખૂબ ગુસ્સે છે. 11 ઓગસ્ટના રોજ, જ્યારે સુપ્રીમ કોર્ટમાં આ મામલે સુનાવણી ચાલી રહી હતી, ત્યારે બહાર ઉભેલા કૂતરા પ્રેમીઓ અને ત્યાં હાજર વકીલો વચ્ચે ઘર્ષણ થયું. તેમની દલીલ થોડી જ વારમાં ઝપાઝપીમાં ફેરવાઈ ગઈ. ત્યાં હાજર લોકોએ આ ઘટનાને પોતાના કેમેરામાં કેદ કરી લીધી. આનો એક વીડિયો સામે આવ્યો છે. જેમાં વકીલો અને કેટલાક લોકો એકબીજાના કોલર પકડીને એકબીજા સાથે લડતા જોઈ શકાય છે.
કૂતરા પ્રેમીઓ અને વકીલો વચ્ચે ઘર્ષણ
જોકે, ત્યાં હાજર લોકોએ દરમિયાનગીરી કરવાનો પણ પ્રયાસ કર્યો. એટલું જ નહીં, સુપ્રીમ કોર્ટની બહાર ઉભેલા કૂતરા પ્રેમીઓ બૂમો પાડતા અને વકીલોને ગાળો આપતા જોવા મળે છે. વીડિયો જોઈને એવું લાગે છે કે તેઓ કોર્ટની સુનાવણીનો ગુસ્સો વકીલો પર ઠાલવી રહ્યા છે.
સુપ્રીમ કોર્ટની બહાર ઘર્ષણ
રાજકારણીઓથી લઈને ફિલ્મ સ્ટાર્સ અને સામાન્ય લોકો સુધી, દરેક વ્યક્તિ રખડતા કૂતરાઓ અંગે સુપ્રીમ કોર્ટના નિર્ણય પર નારાજગી વ્યક્ત કરી રહ્યા છે. તેઓ કહે છે કે કોર્ટનો આ નિર્ણય ચિંતાજનક છે. ઘણા લોકો તેને અમાનવીય પણ કહી રહ્યા છે. સુપ્રીમ કોર્ટની બહારનો આ વીડિયો ચોંકાવનારો છે. જ્યારે સામાન્ય લોકો વકીલો સાથે ઘર્ષણમાં ઉતર્યા અને તેમની સાથે દુર્વ્યવહાર કરવાનું શરૂ કર્યું.
કોર્ટના નિર્ણય પર પ્રશ્નો ઉભા થઈ રહ્યા છે
પશુ અધિકાર કાર્યકર્તા અને ભૂતપૂર્વ કેન્દ્રીય મંત્રી મેનકા ગાંધી કહે છે કે કોર્ટનો આ નિર્ણય આર્થિક રીતે અવ્યવહારુ છે અને વિસ્તારના પર્યાવરણીય સંતુલન માટે સંભવિત રીતે હાનિકારક છે. તેણી કહે છે કે
દિલ્હીમાં 3 લાખ રખડતા કૂતરાઓ છે. જો તે બધાને પકડીને આશ્રય ગૃહોમાં મોકલવામાં આવે, તો સરકારે 1 કે 2 હજાર આશ્રય ગૃહો બનાવવા પડશે. સૌ પ્રથમ, તેના માટે જમીન શોધવી પડશે. તેનો ખર્ચ લગભગ 4-5 કરોડ થશે. દરેક કેન્દ્રમાં, સંભાળ રાખનારાઓ, રસોઈયાઓ અને ફીડર અને ચોકીદારોની વ્યવસ્થા કરવી પડશે. મેનકાએ કહ્યું કે કૂતરાઓની જાળવણી અને સંભાળ પાછળ લગભગ 10,000 કરોડ રૂપિયાનો ખર્ચ થશે, શું દિલ્હી પાસે આ કામ માટે આટલી મોટી રકમ છે?