23 December, 2025 08:11 PM IST | Mumbai | Gujarati Mid-day Online Correspondent
પ્રતીકાત્મક તસવીર
Maharashtra Politics: મહારાષ્ટ્રમાં, "વાસ્તવિક" શિવસેના અને NCP માટેનો જંગ ચાલુ છે. તાજેતરના ચૂંટણી પરિણામોના આધારે, ચાલો જાણીએ કે વાસ્તવિક શિવસેના અને NCP કોણ છે. મહારાષ્ટ્ર એક એવું રાજ્ય છે જ્યાં રાજકીય પક્ષોનું વિભાજન હંમેશા ચર્ચાનો વિષય રહ્યું છે. પછી ભલે તે બાલ ઠાકરે દ્વારા સ્થાપિત શિવસેના હોય, જે તેના સ્પષ્ટવક્તા અને કટ્ટરપંથી હિન્દુત્વ રાજકારણ માટે જાણીતી છે, કે શરદ પવારની રાષ્ટ્રવાદી કોંગ્રેસ પાર્ટી (NCP), બંને પક્ષોના અલગ થવાથી રાજ્યના રાજકારણમાં નોંધપાત્ર ફેરફારો જોવા મળ્યા છે. હવે પ્રશ્ન એ ઊભો થાય છે કે મૂળ પક્ષોથી અલગ થયા પછી, નવા પક્ષોના "વાસ્તવિક" હોવાના દાવા કેટલા દૂર છે? આગામી BMC ચૂંટણીઓ પહેલાં યોજાયેલી મ્યુનિસિપલ ચૂંટણીઓના પરિણામોના આધારે આ પ્રશ્નનો જવાબ આપવાનો પ્રયાસ કરીએ. ચૂંટણી પંચ, રાજ્ય વિધાનસભા અધ્યક્ષ અને સુપ્રીમ કોર્ટે અત્યાર સુધી શું વિચાર્યું છે તે પણ ધ્યાનમાં લેવું મહત્વપૂર્ણ છે.
ચૂંટણી પંચે 2023 માં એકનાથ શિંદે જૂથને મૂળ શિવસેના તરીકે માન્યતા આપી હતી અને ડિસેમ્બર 2025 સુધી તેમને મૂળ નામ શિવસેના સાથે ધનુષ અને તીર ચૂંટણી ચિહ્ન ફાળવ્યું હતું. ત્યારબાદ, ઉદ્ધવ ઠાકરે જૂથને મૂળ શિવસેના (UBT) અથવા શિવસેના (ઉદ્ધવ બાળાસાહેબ ઠાકરે) તરીકે માન્યતા આપવામાં આવી હતી અને મશાલ ચૂંટણી ચિહ્ન આપવામાં આવ્યું હતું. મહારાષ્ટ્ર વિધાનસભા અધ્યક્ષે પણ 2024 ના તેમના નિર્ણયમાં શિંદે જૂથને મૂળ શિવસેના તરીકે માન્યતા આપી હતી. આ નિર્ણય કાનૂની અને બંધારણીય પ્રક્રિયાઓને અનુસરીને લેવામાં આવ્યો હતો.
2024ની લોકસભા ચૂંટણીમાં, શિવસેના (શિંદે જૂથ) એ 7 બેઠકો જીતી હતી અને કુલ મતના 12.2 ટકા મેળવ્યા હતા. શિવસેના (UBT)-ઉદ્ધવ ઠાકરે જૂથે 9 બેઠકો જીતી હતી અને 16.1 ટકા મત મેળવ્યા હતા. એકંદરે, સ્પર્ધા નજીક હતી, પરંતુ UBT એ ઉપર હાથ રાખ્યો હતો. હવે, NCP ની વાત કરીએ તો, શરદ પવારની પાર્ટીએ 8 બેઠકો જીતી હતી અને 10.8 ટકા મત મેળવ્યા હતા. NCP (અજીત પવાર જૂથ) એ 5.1 ટકા મત હિસ્સા સાથે 1 બેઠક મેળવી. મહાયુતિ (મહાયુતિ) એ 288 બેઠકોમાંથી 215 બેઠકો જીતી, જેમાં શિંદે જૂથના શિવસેનાએ 51 બેઠકો જીતી અને અજિત પવારના NCPએ 35 બેઠકો જીતી. બીજી તરફ, MVA એ કુલ 51 બેઠકો મેળવી, જેમાં શિવસેના (UBT) ને માત્ર 9 બેઠકો મળી અને NCP (SP) ને 7 બેઠકો મળી.
મહારાષ્ટ્ર વિધાનસભા ચૂંટણીમાં, એકનાથ શિંદેની શિવસેનાએ 75 બેઠકો પર ચૂંટણી લડી અને બાકીની 6 બેઠકો પર તેના સાથી પક્ષો સાથે મૈત્રીપૂર્ણ લડાઈ લડી. આમાંથી, શિવસેનાએ કુલ 57 બેઠકો જીતી, જે પાછલી ચૂંટણી કરતા 19 વધુ છે. દરમિયાન, ઉદ્ધવ ઠાકરેની શિવસેના (UBT) એ 90+5 બેઠકો પર ચૂંટણી લડી, ફક્ત 20 બેઠકો જીતી. આ પાછલી ચૂંટણી કરતા હજુ પણ ચાર બેઠકો વધુ હતી.
બીજી તરફ, અજિત પવારની NCP એ 50+9 બેઠકો પર ચૂંટણી લડી, કુલ 40 બેઠકો જીતી. અજિત પવારે પણ પાછલી ચૂંટણી કરતાં એક બેઠક વધુ જીતી. શરદ પવારનું નસીબ વિધાનસભા ચૂંટણીમાં જ બગડ્યું. તેમની પાર્ટીએ 85 બેઠકો પર ચૂંટણી લડી, પરંતુ માત્ર 10 બેઠકો જીતી.
રાજકીય વિશ્લેષકો અભિષેક સિંહના મતે, મહારાષ્ટ્ર સ્થાનિક સ્વરાજ્યની ચૂંટણીઓએ સ્પષ્ટ કરી દીધું છે કે વાસ્તવિક NCP અજિત પવાર સાથે છે અને વાસ્તવિક શિવસેના એકનાથ શિંદે સાથે છે. બારામતીમાં, અજિત પવાર જૂથે 41 માંથી 35 બેઠકો જીતી, જ્યારે શરદ પવાર જૂથે ફક્ત એક જ બેઠક જીતી, જેનાથી સુપ્રિયા સુલેના ભવિષ્ય પર સવાલ ઉભા થયા. સિંહે એક ન્યૂઝ એજન્સીને જણાવ્યું હતું કે કોંગ્રેસે રાજ્યભરમાં લગભગ 1,000 કોર્પોરેટરો અને 35 મ્યુનિસિપલ ચેરમેનો ચૂંટ્યા છે, જે તેને ભાજપ પછી બીજા ક્રમે રાખે છે. જોકે, ભાજપ વિપક્ષને નબળા પાડવા માટે અલગ રણનીતિનો ઉપયોગ કરી રહી છે. ઉદ્ધવ ઠાકરેનું રાજ ઠાકરે સાથે જોડાણ આગામી મ્યુનિસિપલ ચૂંટણીઓમાં કોંગ્રેસ માટે હાનિકારક બની શકે છે. દરમિયાન, ભાજપ બીએમસીમાં સૌથી મોટો પક્ષ બનવાની તૈયારીમાં છે, અને જો ઠાકરે પોતાનો વોટ બેંક જાળવી રાખવામાં નિષ્ફળ જાય, તો તેમનો પક્ષ મુંબઈ સુધી મર્યાદિત રહી શકે છે.
શિવસેનાના નેતા એકનાથ શિંદેએ પણ આ મુદ્દા પર પ્રતિક્રિયા આપી. તેમણે કહ્યું કે મહારાષ્ટ્રના મરાઠી માણુસ અને શિવસૈનિકો ઉદ્ધવ ઠાકરેની ભૂમિકાને હિન્દુત્વ વિરુદ્ધ માને છે, અને તેથી, જનતાએ સાચી શિવસેના પર પોતાનો ચુકાદો આપી દીધો છે. તેમનો દાવો છે કે બાળાસાહેબ ઠાકરેના આદર્શોને અનુસરતી સાચી શિવસેના જ સાચી શિવસેના છે, અને આ માન્યતા સાથે, શિવસેના દરેક ગામમાં મજબૂત રીતે ઉભી છે. તેમણે કહ્યું કે 29 મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનોમાં ગઠબંધનમાં ચૂંટણી લડાઈ રહી છે, જેના માટે નામાંકન શરૂ થઈ ગયું છે. નિરૂપમના મતે, આ ચૂંટણીમાં ભાજપ પહેલા સ્થાને અને શિવસેના બીજા સ્થાને રહી, શિવસેનાનો સ્ટ્રાઈક રેટ 55 ટકા રહ્યો. ભાજપે 63 ટકા સ્ટ્રાઈક રેટ સાથે 117 મેયર જીત્યા, જ્યારે અજિત પવાર જૂથે 54 ટકા સફળતા મેળવી. તેની સરખામણીમાં, શિવસેના યુબીટીએ માત્ર ૧૮.૫ ટકા સ્ટ્રાઇક રેટ હાંસલ કર્યો અને ૨૮૮ મેયરમાંથી માત્ર ૯ મેયર જ ચૂંટાયા. ડિસેમ્બર ૨૦૨૫ સુધીમાં ઉપલબ્ધ કાનૂની નિર્ણયો, ચૂંટણી પંચની માન્યતા, વિધાનસભા અધ્યક્ષના આદેશો અને તાજેતરના ચૂંટણી પ્રદર્શનના આધારે, શિવસેનામાં એકનાથ શિંદે જૂથ અને એનસીપીમાં અજિત પવાર જૂથને વાસ્તવિક દાવેદાર માનવામાં આવે છે. જો કે, સુપ્રીમ કોર્ટ જાન્યુઆરી ૨૦૨૬ માં અંતિમ અને નિર્ણાયક ચુકાદો આપશે. આમ છતાં, જાહેર લાગણી અને તાજેતરના ચૂંટણી પરિણામો બંને કિસ્સાઓમાં શિંદે અને અજિત પવાર જૂથોની તરફેણમાં વધુ ઝુકાવતા દેખાય છે.