24 May, 2025 07:10 AM IST | Washington | Gujarati Mid-day Online Correspondent
ડોનલ્ડ ટ્રમ્પ, ઍપલ કંપનીનો લોગો (ફાઇલ તસવીર સૌજન્ય: મિડ-ડે)
અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનલ્ડ ટ્રમ્પે શુક્રવારે ફરી એકવાર ઍપલના સીઈઓ ટિમ કૂકને ચેતવણી આપી છે. તેમણે કહ્યું કે અમેરિકામાં વેચાતા આઇફોનનું ઉત્પાદન ફક્ત અમેરિકામાં જ થવું જોઈએ, ભારત કે અન્ય કોઈ દેશમાં નહીં. આ સાથે, ટ્રમ્પે ઍપલ પર ઓછામાં ઓછા 25% ટેરિફ લાદવાની ધમકી પણ આપી હતી.
ટ્રમ્પે શું લખ્યું છે?
ટ્રુથ સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ પરની એક પોસ્ટમાં યુએસ રાષ્ટ્રપતિએ કહ્યું કે "મેં આ સંદર્ભમાં ઍપલના ટિમ કૂકને ઘણા સમય પહેલા જ જાણ કરી દીધી હતી. મને આશા છે કે અમેરિકામાં વેચાતા તેમના iPhones ભારતમાં કે અન્ય કોઈ જગ્યાએ નહીં, પણ અમેરિકામાં જ બનાવવામાં આવશે. જો આવું નહીં થાય તો ઍપલે અમેરિકાને ઓછામાં ઓછા 25% ટેરિફ ચૂકવવા પડશે.
અગાઉ, ટ્રમ્પે ઍપલના સીઈઓ ટિમ કૂકને ભારતમાં આઈફોનનું ઉત્પાદન બંધ કરવા અને તેના બદલે અમેરિકામાં આઈફોન બનાવવા કહ્યું હતું. રાષ્ટ્રપતિ તરીકેના બીજા કાર્યકાળમાં સ્થાનિક ઉત્પાદનને પ્રોત્સાહન આપી રહેલા ટ્રમ્પે કહ્યું કે ઍપલ અમેરિકામાં તેનું ઉત્પાદન વધારશે.
ભારત અને ચીનમાં કંપનીનો રસ
સસ્તા અને સ્કિલ્ડ મજૂરોની ઉપલબ્ધતા તેમજ ચોકસાઇ એન્જિનિયરિંગ ઉત્પાદન સપ્લાય ચેઇનને કારણે ઍપલ આઇફોનના ઉત્પાદન માટે ચીન અને ભારત તરફ આકર્ષિત થઈ છે. તેની સરખામણીમાં, અમેરિકન શ્રમ અને મેનુફેકચરિન્ગ ખર્ચાળ છે. ભારતમાં બનેલા આઇફોન તમિલનાડુમાં તાઇવાનના કોન્ટ્રાક્ટ ઉત્પાદક ફોક્સકોનની ફેક્ટરીમાં એસેમ્બલ કરવામાં આવે છે. ભારતમાં પેગાટ્રોન કોર્પનું સંચાલન કરતી ટાટા ઇલેક્ટ્રોનિક્સ બીજી મોટી ઉત્પાદક કંપની છે. ટાટા અને ફોક્સકોન આઇફોનનું ઉત્પાદન વધારવા માટે નવા પ્લાન્ટ બનાવી રહ્યા છે અને ઉત્પાદન ક્ષમતા વધારવાની યોજના ધરાવે છે.
આંકડા શું કહે છે?
S&P ગ્લોબલના વિશ્લેષણ મુજબ, 2024 માં યુએસમાં iPhone નું વેચાણ 75.9 મિલિયન યુનિટ રહેવાની ધારણા હતી, જેમાં માર્ચમાં ભારતમાંથી 31 લાખ યુનિટની નિકાસ થવાની ધારણા હતી. તે જ સમયે, કેન્દ્રીય ઇલેક્ટ્રોનિક્સ મંત્રી અશ્વિની વૈષ્ણવે એપ્રિલમાં જાહેરાત કરી હતી કે ગયા નાણાકીય વર્ષમાં ભારતમાંથી 1.5 લાખ કરોડ રૂપિયાના આઇફોનની નિકાસ કરવામાં આવી હતી.
તાજેતરમાં અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનલ્ડ ટ્રમ્પે આઇફોન નિર્માતા કંપની ઍપલને ભારતમાં ઉત્પાદન બંધ કરવા કહ્યું હતું. કંપની `ચાઇના પ્લસ વન` નીતિ હેઠળ ભારતમાં આક્રમક રીતે વિસ્તરણ કરી રહી હતી. પરંતુ અમેરિકા અને ચીન વચ્ચેનો વેપાર યુદ્ધ થોડો ઓછો થતાં, ઍપલ ભારતમાં તેના વ્યવસાયને વિસ્તૃત કરવાની યોજના પર પુનર્વિચાર કરી રહી છે. અહેવાલ મુજબ, કંપનીએ હાલમાં યુએસ બજાર માટે ભારતમાં આઇફોન બનાવવાની વિશિષ્ટ યોજનાને મુલતવી રાખ્યું છે. અહેવાલમાં સૂત્રોના હવાલાથી કહેવામાં આવ્યું છે કે ઍપલે પહેલાથી નક્કી કરેલી યોજનાઓ ચાલુ રાખવાનો નિર્ણય લીધો છે. તેનો અર્થ એ કે ભારતમાં સામાન્ય વિસ્તરણ અને ચીન સિવાયના દેશોમાં ઉત્પાદન વધતું રહેશે. પરંતુ ફક્ત યુએસ બજાર માટે આઇફોન બનાવવાની યોજના હાલ પૂરતી મુલતવી રાખવામાં આવી છે.