29 July, 2025 06:56 AM IST | New Delhi | Gujarati Mid-day Online Correspondent
દિવ્યા દેશમુખ ફાઇલ તસવીર (સૌજન્ય: મિડ-ડે)
ભારતની દિવ્યા દેશમુખે ઇતિહાસ રચ્યો છે. દિવ્યાએ મહિલા ચેસ વર્લ્ડ કપ ફાઇનલના ટાઇબ્રેકરમાં કોનેરુ હમ્પીને હરાવીને ટાઇટલ જીત્યું. મહિલા ચેસ વર્લ્ડ કપની ફાઇનલ મેચમાં, દિવ્યા દેશમુખે ગ્રાન્ડમાસ્ટર કોનેરુ હમ્પીને હરાવીને ટાઇટલ જીત્યું. તે FIDE મહિલા ચેસ વર્લ્ડ કપ જીતનાર પ્રથમ ભારતીય મહિલા બની. કોનેરુ હમ્પી પાસે વાપસી કરવાની નાની તક હતી, પરંતુ તે તેનો લાભ લઈ શકી નહીં.
આંતરરાષ્ટ્રીય માસ્ટર દિવ્યા દેશમુખે FIDE મહિલા વર્લ્ડ કપ ફાઇનલની પહેલી અને બીજી ગેમમાં ઉચ્ચ ક્રમાંકિત ગ્રાન્ડમાસ્ટર કોનેરુ હમ્પીને કોઈ તક આપ્યા વિના ડ્રો કરવા મજબૂર કરી, જેના કારણે મેચ ટાઇબ્રેકરમાં ગઈ.
ટાઈ-બ્રેકરમાં મેચ કેવી રીતે રમાય છે?
ટાઈ-બ્રેકરમાં ૧૫ મિનિટની બે રમતો હશે જેમાં દરેક ચાલ પછી ૧૦ સેકન્ડ ઉમેરવામાં આવશે. જો આ પછી સ્કોર સમાન રહેશે, તો બંને ખેલાડીઓને રમત દીઠ ૧૦-૧૦ મિનિટના દરે વધુ એક સેટ રમવાની તક મળશે. આમાં પણ દરેક ચાલ પછી ૧૦ સેકન્ડ ઉમેરવામાં આવશે. જો કે, આ શક્ય બન્યું નહીં. નાગપુરની ૧૯ વર્ષીય ખેલાડી હવે ટાઇટલ જીતીને ગ્રાન્ડમાસ્ટર બની ગઈ છે.
૨૪ દિવસ સુધી ચેસ રમ્યા પછી, દિવ્યા દેશમુખ જ્યોર્જિયાના બાટુમીમાં ફિડે મહિલા વર્લ્ડ કપ ચેમ્પિયન બની, જેમાં તેણે અનુભવી કોનેરુ હમ્પીને ટાઇબ્રેક દ્વારા હરાવી. દિવ્યાની જીતથી તે ગ્રાન્ડમાસ્ટર બનનારી ભારતની ચોથી મહિલા ખેલાડી બનવા માટે પણ એલિજિબલ બની.
૧૯ વર્ષની દિવ્યા અનુભવી હમ્પી કરતા અડધી ઉંમરની હતી, જે ભારતની ગ્રાન્ડમાસ્ટર બનનારી પ્રથમ મહિલા છે. હમ્પી ગ્રાન્ડમાસ્ટર બન્યા પછી, ફક્ત બે મહિલાઓએ તેનું અનુકરણ કર્યું છે અને ગ્રાન્ડમાસ્ટર બની છે. આજની જીતને કારણે, દિવ્યા તે યાદીમાં જોડાઈ ગઈ છે. સોમવારે, પહેલી ગેમ ડ્રો થયા પછી, હમ્પીની ભૂલને કારણે દિવ્યાએ બીજી ટાઇબ્રેક ગેમ જીતી લીધી.
"તે ભાગ્ય હતું," જીત્યા પછી ભાવુક દિવ્યાએ કહ્યું. "ટુર્નામેન્ટ પહેલા હું વિચારતી હતી કે કદાચ હું અહીં ગ્રાન્ડમાસ્ટર નોર્મ મેળવી શકીશ. અને અંતે, હું ગ્રાન્ડમાસ્ટર બની ગઈ."
હમ્પી અને દિવ્યા વચ્ચેની પહેલી બે ક્લાસિકલ ગેમ ડ્રો રહી હતી. શનિવારે રમાયેલી પહેલી ગેમમાં દિવ્યા પાસે વાઇટ પીસ સાથે રમતી વખતે જીતવાની શ્રેષ્ઠ તકો હતી. તે એક યોજના સાથે આવી હતી અને તેને બોર્ડ પર નોંધપાત્ર ફાયદો મળ્યો હતો. પરંતુ અંતે, તેણે હમ્પીને બરાબરી કરવાની મંજૂરી આપી.
દિવ્યાએ કહ્યું હતું કે તે ડ્રો તેને "હાર જેવો લાગ્યો". તેથી હું તેનાથી નિરાશ થઈ ગઈ," તેણે કહ્યું.
હમ્પીએ પણ સંમતિ આપી હતી કે ૧૨ ચાલ પછી દિવ્યા સ્પષ્ટ રીતે સારું રમતી હતી. "તે ચાલ પછી, મને ખાતરી નથી કે શું ચાલી રહ્યું હતું, પરંતુ તે જેમ ખૂબ જ જટિલ હતી," હમ્પીએ સ્વીકાર્યું. બીજી ગેમમાં, શરૂઆતથી જ રમત ડ્રો તરફ આગળ વધી રહી હતી.
ઇન્ટરનેશનલ માસ્ટર દિવ્યા ટાઇબ્રેકમાં અંડરડોગ રહી હતી, કારણ કે ગેમ રેપિડ ફોર્મેટમાં રમાતી હતી અને ગયા વર્ષે ડિસેમ્બરમાં હમ્પી તેની કારકિર્દીમાં બીજી વખત વર્લ્ડ રેપિડ ચેમ્પિયન બની હતી. હમ્પી હાલમાં મહિલાઓ માટે FIDE રેટિંગ યાદીમાં વિશ્વમાં પાંચમા ક્રમે છે જ્યારે દિવ્યા વિશ્વ ક્રમે ૧૮મા ક્રમે છે (જે તેને યાદીમાં ચોથા ક્રમે ભારતીય બનાવે છે). અન્ય ફોર્મેટમાં પણ, હમ્પી નાગપુરની કિશોરી કરતા ઘણી ઉપર છે: રેપિડમાં, હમ્પી વિશ્વમાં ૧૦મા ક્રમે છે જ્યારે દિવ્યા ૨૨મા ક્રમે છે. બ્લિટ્ઝમાં, જ્યારે અનુભવી હમ્પી વિશ્વમાં ૧૦મા ક્રમે છે, દિવ્યા ૧૮મા ક્રમે છે.
દિવ્યાની જેમ, હમ્પી પણ એક સમયે એક પ્રતિભાશાળી ખેલાડી હતી. હકીકતમાં, હમ્પી એક સમયે ગ્રાન્ડમાસ્ટરનો ખિતાબ મેળવનારી સૌથી નાની ઉંમરની મહિલા હતી, જ્યારે તેણે 15 વર્ષની ઉંમરે જુડિટ પોલ્ગરના રેકોર્ડને ત્રણ મહિનાથી તોડીને આ ખિતાબ મેળવ્યો હતો.
FIDE મહિલા વર્લ્ડ કપ ફાઇનલમાં પહોંચવું એ દિવ્યા માટે એક મહત્ત્વપૂર્ણ સિદ્ધિ છે. ગયા વર્ષે જ તેણે ગર્લ્સ સેકશનમાં વિશ્વ જુનિયર ચેમ્પિયનનો તાજ પહેરાવવામાં આવ્યો હતો. ત્યારથી 13 મહિનામાં, તે પહેલાથી જ મહિલા ચેસમાં બીજા સૌથી પ્રતિષ્ઠિત ખિતાબ માટે લડી રહી છે. ગયા વર્ષે બુડાપેસ્ટમાં ચેસ ઓલિમ્પિયાડમાં ભારતીય મહિલા ટીમે ગોલ્ડ મેડલ જીત્યો હતો, જ્યાં તેણે તેના બોર્ડ માટે વ્યક્તિગત ગોલ્ડ મેડલ પણ જીત્યો હતો.