23 May, 2023 09:27 AM IST | Mumbai | Gujarati Mid-day Online Correspondent
પ્રતીકાત્મક તસવીર
દેશની તમામ બેંકો અને ભારતીય રિઝર્વ બેંક (Reserve Bank Of India)ની 19 પ્રાદેશિક શાખાઓમાં આજથી એટલે કે મંગળવારથી બે હજાર રૂપિયાની નોટો (2000 Rupee Note)બદલવામાં આવશે. રિઝર્વ બેંકના ગવર્નર શક્તિકાંત દાસે કહ્યું કે, લોકો પાસે ચાર મહિનાનો સમય છે. નિઃસંકોચ બેંકમાં જઈને નોટો બદલો. ગભરાવાની જરૂર નથી. બેંકો પાસે પૂરતા પૈસા છે. દાસે કહ્યું કે, બેંકોની શાખાઓમાં ભીડ થવાની કોઈ શક્યતા નથી. નોટ બદલવા માટે ઉતાવળ કરવાની જરૂર નથી. તેમણે લોકોને ભીડ ન કરવા પણ વિનંતી કરી હતી. દાસે સ્પષ્ટતા કરી હતી કે, ઉદ્યોગપતિઓ સહિત કોઈપણ સંસ્થા 2000 રૂપિયાની નોટ સ્વીકારવાનો ઈન્કાર કરી શકે નહીં.
આરબીઆઈના ગવર્નર દાસે 2000ની નોટને ચલણમાંથી પાછી ખેંચી લેવાના નિર્ણય બાદ પ્રથમ વખત કહ્યું કે, જેમની પાસે બેંક ખાતું નથી, પરંતુ 2000ની નોટ છે, તેમના માટે પણ નોટ બદલવાની પ્રક્રિયા અન્ય લોકોની જેમ જ લાગુ થશે. દાસે કહ્યું, લોકો નિશ્ચિંત રહો, પૂરતી સંખ્યામાં પ્રિન્ટેડ નોટો ઉપલબ્ધ છે. આરબીઆઈ અને બેંકોની કરન્સી ચેસ્ટમાં પૂરતા પૈસા છે.
આર્થિક ગતિવિધિઓને અસર થશે નહીં
2000ની નોટનો વ્યવહારમાં ભાગ્યે જ ઉપયોગ થઈ રહ્યો છે. આ નોટો ચલણમાં રહેલા કુલ ચલણના માત્ર 10.8% જ છે. તેથી, તેને પાછું ખેંચવાથી આર્થિક પ્રવૃત્તિઓ પર અસર નહીં થાય.
આ પણ વાંચો: 2000ની નોટ બદલવા માટે નહીં ભરવું પડે કોઈ ફોર્મ, જાણો કઈ રીતે બદલી શકાશે નોટ
આગળ શું થશે… 30 સપ્ટેમ્બરે જ નક્કી થશે
આરબીઆઈ ગવર્નર દાસે કહ્યું કે, નોટ બદલવાની અંતિમ તારીખ 30 સપ્ટેમ્બર નક્કી કરવામાં આવી છે, જેથી તેને ગંભીરતાથી લઈ શકાય. અન્યથા જમા કરાવવાની કે રૂપાંતર કરવાની પ્રક્રિયા સતત ચાલતી રહેશે. દાસે કહ્યું, 30 સપ્ટેમ્બર પછી શું થશે તેનો જવાબ કોઈ આપી શકે તેમ નથી. આ સમય દરમિયાન મોટાભાગની નોટો પરત આવવાની અપેક્ષા છે. આગળનો નિર્ણય 30મી સપ્ટેમ્બરે જ લેવામાં આવશે.
2000 રૂપિયાની નોટનો હેતુ પૂરોઃ દાસે કહ્યું, 2000 રૂપિયાની નોટ લાવવાનો હેતુ પૂરો થયો છે. પછી તેને ચલણની અછતને પહોંચી વળવા લાવવામાં આવ્યો. જ્યારે સિસ્ટમમાં પૂરતો જથ્થો હતો, ત્યારે 2018-19થી તેનું પ્રિન્ટિંગ બંધ કરી દેવામાં આવ્યું હતું.
આ પણ વાંચો: ચિંતા ના કરશો, સામાન્ય લોકોને કોઈ સમસ્યા ન થાય એવી...2000ની નોટ પર શું બોલી RBI
2016 જેવી સ્થિતિ તો નહીં હોય ને?
આ વખતે સ્થિતિ 2016 જેવી નહીં હોય. પછી દેશની 86% કરન્સી રાતોરાત ચલણમાંથી બહાર કાઢી લેવામાં આવી. દાસે કહ્યું, આરબીઆઈ એવા લોકોની મુશ્કેલીઓ પ્રત્યે સંવેદનશીલ છે જેઓ લાંબા સમયથી વિદેશ પ્રવાસ કરી રહ્યા છે અથવા વર્ક વિઝા પર વિદેશમાં રહે છે.
આઈડી પ્રૂફ અને ફોર્મ ભર્યા વગર નોટો જમા કરાવી શકાય છે
દેશની સૌથી મોટી બેંક એસબીઆઈએ કહ્યું છે કે ગ્રાહકો કોઈપણ આઈડી પ્રૂફ અને ફોર્મ ભર્યા વગર બેંકની વિવિધ શાખાઓમાંથી રૂ. 2,000ની નોટ બદલી શકશે. SBIએ કહ્યું છે કે 20,000 રૂપિયા સુધીની નોટ ID પ્રૂફ વગર બદલી શકાશે. અગાઉ એવો દાવો કરવામાં આવી રહ્યો હતો કે 2000 રૂપિયાની નોટ બદલવા માટે આઈડી પ્રૂફ, આધાર કાર્ડ બતાવવાની સાથે એક ફોર્મ પણ ભરવું પડશે.