05 September, 2025 09:32 AM IST | Mumbai | Gujarati Mid-day Online Correspondent
અનિલ અંબાણીની ફાઇલ તસવીર
સ્ટેટ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (State Bank of India)ના લોન છેતરપિંડી કેસમાં સેન્ટ્રલ બ્યુરો ઓફ ઇન્વેસ્ટિગેશન (Central Bureau of Investigation)એ અનિલ અંબાણી (Anil Ambani)ની મુસીબતમાં વધારો કર્યો છે. સીબીઆઇએ અનિલ અંબાણી અને તેમની કંપની વિરુદ્ધ એફઆઈઆર નોંધાવી છે.
સ્ટેટ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (SBI)ની ફરિયાદ બાદ સીબીઆઇ (CBI)એ રિલાયન્સ કોમ્યુનિકેશન લિમિટેડ (Reliance Communication Ltd. - RCOM), તેના ડિરેક્ટર અનિલ ડી. અંબાણી અને અન્ય લોકો સામે તપાસ શરૂ કરી છે. આ કેસમાં ૨,૯૨૯ કરોડ રુપિયાના કથિત લોન ડિફોલ્ટ (SBI Loan Fraud Case)નો સમાવેશ થાય છે. સેન્ટ્રલ બ્યુરો ઓફ ઇન્વેસ્ટિગેશન (CBI)એ તેની FIRમાં જણાવ્યું છે કે, ૨,૯૨૯ કરોડ રુપિયા આંતર-કંપની લોન વ્યવહારો હતા. બેંકનો દાવો છે કે, આ મંજૂર ભંડોળનો દુરુપયોગ કરવા અને અપ્રમાણિક ઈરાદાથી બેંકના વિશ્વાસનો ભંગ કરવા માટે કંપનીના હિસાબોમાં છેડછાડ કરીને કરવામાં આવ્યા હતા.
ફ્રી પ્રેસ જર્નલના અહેવાલ મુજબ ૨૧ ઓગસ્ટના રોજ, સીબીઆઈએ SBI મુંબઈ તરફથી મેસર્સ રિલાયન્સ કોમ્યુનિકેશન લિમિટેડ (RCOM), મુંબઈ, તેના ડિરેક્ટર અનિલ ડી. અંબાણી, અજાણ્યા જાહેર સેવકો અને અજાણ્યા અન્ય લોકો સામે બેંક સાથે છેતરપિંડી કરવાના અને તેના દ્વારા બેંકને ૨,૯૨૯.૫૦ કરોડ રુપિયાનું ખોટું નુકસાન પહોંચાડવાના આરોપસર મળેલી ફરિયાદના આધારે ભારતીય દંડ સંહિતા (Indian Penal Code) અને ભ્રષ્ટાચાર નિવારણ અધિનિયમ (Prevention of Corruption Act)ની જોગવાઈઓ હેઠળ ગુનાહિત કાવતરું, છેતરપિંડી, ગુનાહિત વિશ્વાસ ભંગ અને ગુનાહિત ગેરવર્તણૂકના આરોપસર ફોજદારી કેસ નોંધ્યો હતો.
સીબીઆઇએ તેની FIRમાં જણાવ્યું હતું કે, ડિસેમ્બર ૨૦૦૨માં સ્થાપિત રિલાયન્સ કોમ્યુનિકેશન્સ લિમિટેડ (RCOM) તેની પેટાકંપનીઓ સાથે ભારત અને વિદેશમાં વાયરલેસ, વાયરલાઇન અને IT ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર સેવાઓ પૂરી પાડી રહી હતી. RCOM ડિસેમ્બર ૨૦૧૭માં ગ્રાહક મોબાઇલ સેવા વ્યવસાયમાંથી બહાર નીકળી ગયું. જ્યારે કંપની ૨૦૦૪થી SBI મુંબઈ પાસેથી નોન-ફંડ આધારિત કાર્યકારી મૂડી સુવિધાઓનો આનંદ માણી રહી હતી, ત્યારે બેંકે સપ્ટેમ્બર ૨૦૧૨માં મૂડી ખર્ચ, સંચાલન ખર્ચની જરૂરિયાતો અને હાલની જવાબદારીઓની ચુકવણીને પહોંચી વળવા માટે રૂ. ૧,૫૦૦ કરોડની નવી ટર્મ-લોન મંજૂર કરી. વધુમાં, બાહ્ય વાણિજ્યિક ઉધારની સુનિશ્ચિત જવાબદારીઓને પુનર્ધિરાણ કરવા માટે ૩૦ ઓગસ્ટ ૨૦૧૬ના રોજ રૂ. ૫૬૫ કરોડની વધારાની ટૂંકા ગાળાની લોન મંજૂર કરવામાં આવી હતી.
એફઆઇઆરમાં આગળ કહેવામાં આવ્યું છે કે, ‘આરોપીઓ દ્વારા કરવામાં આવેલી છેતરપિંડી ત્યારે પ્રકાશમાં આવી જ્યારે ફોરેન્સિક ઓડિટર મેસર્સ બીડીઓ ઇન્ડિયા એલએલપીએ ૧૫.૧૦.૨૦૨૦ ના રોજ એસબીઆઈને પોતાનો અહેવાલ સુપરત કર્યો. આ અહેવાલ આરકોમ ગ્રુપની ત્રણેય કંપનીઓ - રિલાયન્સ કોમ્યુનિકેશન્સ લિમિટેડ (આરકોમ), રિલાયન્સ ટેલિકોમ લિમિટેડ (આરટીએલ) અને રિલાયન્સ ઇન્ફ્રાટેલ લિમિટેડ (આરઆઈટીએલ) માટે સંયુક્ત અહેવાલ હતો. અહેવાલમાં આવરી લેવામાં આવેલ સમયગાળો ૦૧.૦૪.૨૦૧૩ થી ૩૧.૦૩.૨૦૧૭ સુધીનો છે. આરોપીઓએ એકબીજા અને અજાણ્યા અન્ય લોકો સાથે કાવતરું ઘડીને ખોટી રજૂઆત અને છેતરપિંડી દ્વારા ધિરાણકર્તાઓને ક્રેડિટ સુવિધાઓ મેળવવા માટે પ્રેરિત કર્યા છે અને તેનું વિતરણ કર્યા પછી, ક્રેડિટ સુવિધાઓની મંજૂરીની શરતો અને નિયમોનું ઉલ્લંઘન કરીને વ્યવહાર કરીને બેંકોના ભંડોળનો ગેરઉપયોગ કર્યો છે. RCOM, RITL અને RTL એ બેંક લોન ફંડને આંતરિક રીતે ટ્રાન્સફર કર્યા છે. RCOM એ બેંકો પાસેથી મેળવેલી લોનમાંથી 783.77 કરોડ રૂપિયા RTL ને અને 1435.24 કરોડ રૂપિયા RITL ને ટ્રાન્સફર કર્યા છે. વિવિધ વ્યવહારોમાં એવું જોવા મળ્યું છે કે કંપની/મેનેજમેન્ટે સીધા તે કંપનીને ટ્રાન્સફર કર્યા નથી જેને ભંડોળની જરૂર હોય છે પરંતુ વિવિધ સહયોગીઓ, પેટાકંપનીઓ દ્વારા વ્યવહારો કર્યા છે. મેનેજમેન્ટ કે શ્રી અનિલ અંબાણી દ્વારા તેનું કારણ આપવામાં આવ્યું નથી. એવું લાગે છે કે કંપની અને પ્રમોટરના મેનેજમેન્ટે ભંડોળનો દુરુપયોગ કરવા અને અપ્રમાણિક ઇરાદાથી વિશ્વાસ ભંગ કરવા માટે એકાઉન્ટ્સના પુસ્તકોમાં હેરાફેરી કરીને આ વ્યવહારો કર્યા છે.’
વધુમાં, આ આરોપો લોન ભંડોળના ખોટા ઉપયોગ અને ડાયવર્ઝન, લોન ભંડોળના સંભવિત રૂટીંગ, સેલ્સ ઇન્વોઇસ ફાઇનાન્સિંગનો ખોટો ઉપયોગ, મેસર્સ રિલાયન્સ ઇન્ફ્રાટેલ લિમિટેડ દ્વારા આરકોમના બિલમાં ડિસ્કાઉન્ટ, ઇન્ટર કોર્પોરેટ ડિપોઝિટ દ્વારા ભંડોળની હિલચાલ, રિલાયન્સ એડીએ ગ્રુપની ગ્રુપ કંપની મેસર્સ નેટીઝન એન્જિનિયરિંગ પ્રા. લિ. ને આપવામાં આવેલા મૂડી એડવાન્સિસનું રાઇટ ઓફ અને કાલ્પનિક દેવાદારોનું સર્જન/રાઇટ ઓફ વગેરે સંબંધિત છે.
નોંધનીય છે કે, ૨૩ ઓગસ્ટના રોજ સીબીઆઇ દ્વારા આરકોમ અને અનિલ અંબાણી સાથે જોડાયેલા પરિસરમાં દરોડા પાડવામાં આવ્યા હતા. શોધખોળ બાદ જારી કરાયેલા એક નિવેદનમાં અંબાણીના પ્રવક્તાએ જણાવ્યું હતું કે, ‘એસબીઆઇ ફરિયાદ ૧૦ વર્ષથી વધુ જૂની ઘટનાઓ વિશે છે, જ્યારે અંબાણી ફક્ત એક નોન-એક્ઝિક્યુટિવ ડિરેક્ટર હતા અને તેમની દૈનિક કામગીરીમાં કોઈ ભૂમિકા નહોતી. SBI પહેલાથી જ પાંચ અન્ય નોન-એક્ઝિક્યુટિવ ડિરેક્ટરો સામેના કેસ પાછા ખેંચી ચૂકી છે, છતાં અંબાણીને અલગ પાડવામાં આવી રહ્યા છે. રિલાયન્સ કોમ્યુનિકેશન્સ હાલમાં SBIના નેતૃત્વ હેઠળની ક્રેડિટર્સ કમિટી હેઠળ ચલાવવામાં આવે છે અને રિઝોલ્યુશન પ્રોફેશનલ દ્વારા દેખરેખ રાખવામાં આવે છે. આ કેસ હજુ પણ સુપ્રીમ કોર્ટ સહિત કોર્ટમાં પેન્ડિંગ છે. અંબાણી બધા આરોપોને નકારે છે અને કહે છે કે તેઓ પોતાનો બચાવ કરશે.’