યુદ્ધ બંધ કરવા પુતિને એવું તે શું-શું માગી લીધું કે ડોનલ્ડ ટ્રમ્પ વીલા મોઢે પાછા ફર્યા?

રશિયાએ કબજે કરેલા અનેક વિસ્તારો, ક્રિમિયા પર રશિયાની માલિકીને માન્યતા, યુક્રેનને NATOની સદસ્યતા ન આપવાની બાંયધરી, રશિયા પરના પ્રતિબંધોમાં રાહત સહિત પુતિને ઘણું માગી લીધું

અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનલ્ડ ટ્રમ્પ અને રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિન

શુક્રવારે અલાસ્કામાં થયેલી લાંબી મીટિંગમાં અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનલ્ડ ટ્રમ્પ અને રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિન વચ્ચે કઈ કઈ બાબતે શી-શી વાતો થઈ એની ચર્ચા અત્યારે જગતભરમાં છે. ઘણા અહેવાલોમાં એ વાત બહાર આવી છે કે પુતિને યુક્રેનમાં યુદ્ધ બંધ કરવા માટે કેટલીક સ્પષ્ટ માગણીઓ ડોનલ્ડ ટ્રમ્પ સામે મૂકી હતી અને એ માગણીઓ પૂરી થાય તો જ રશિયા યુદ્ધ બંધ કરશે એવો સ્પષ્ટ સંદેશ આપી દીધો હતો.

અહેવાલો પ્રમાણે પુતિને માગણી કરી હતી કે યુક્રેનને કિએવ સાથેના મૉસ્કોના યુદ્ધને સમાપ્ત કરવા માટે પૂર્વીય ડોનેટ્સક ક્ષેત્રમાંથી પાછા ફરવાની જરૂર છે. જો મુખ્ય માગણીઓ પૂર્ણ કરવામાં આવે તો રશિયા બાકીના ફ્રન્ટલાઇન વિસ્તારો ખાલી કરી દેશે.

પુતિને સ્પષ્ટ કર્યું હતું કે સંઘર્ષનાં મૂળ કારણોને સંબોધવાની તેમની મુખ્ય માગણી હજી પણ યથાવત્ છે. તેઓ ઇચ્છે છે કે નાટોનું પૂર્વ તરફનું વિસ્તરણ સમાપ્ત થાય એટલે કે યુક્રેનને નાટોમાં સામેલ થવાની મંજૂરી આપવામાં આવે નહીં. આ શક્ય થાય તો બીજા મુદ્દાઓ પર રશિયા સમાધાન કરવા તૈયાર હોવાનું કહેવાય છે.

રશિયા હાલમાં યુક્રેનના લગભગ ૨૦ ટકા વિસ્તાર પર કબજો કરે છે, જેમાં મોટા ભાગના ડોનેટ્સક પ્રાંતનો સમાવેશ થાય છે. રશિયન દળો ડોનેટ્સક પ્રદેશના લગભગ ૭૦ ટકા પર નિયંત્રણ ધરાવે છે. યુક્રેન હજી પણ પ્રદેશનાં પશ્ચિમી શહેરોની સાંકળ પર નિયંત્રણ ધરાવે છે જે પૂર્વીય મોરચા પર કિએવની લશ્કરી કાર્યવાહી અને સંરક્ષણ માટે મહત્ત્વપૂર્ણ હોવાનું કહેવાય છે.

યુક્રેનના ડીપ સ્ટેટ બૅટલફીલ્ડ મૅપિંગ પ્રોજેક્ટ મુજબ રશિયા પાસે સુમી અને ખાર્કિવ પ્રદેશોનો કુલ વિસ્તાર લગભગ ૪૪૦ ચોરસ કિલોમીટર છે. યુક્રેન ડોનેટ્સક અને લુહાન્સ્ક પ્રદેશોનો સમાવેશ કરે છે અને રશિયા એના પર દાવો કરે છે એ ડોનબાસના લગભગ ૬૬૦૦ ચોરસ કિલોમીટર પર નિયંત્રણ રાખે છે.

રશિયાના પ્રેસિડન્ટ પુતિન ઓછામાં ઓછું ક્રિમિયા પર રશિયન સાર્વભૌમત્વની ઔપચારિક માન્યતા પણ ઇચ્છે છે. મૉસ્કોએ ૨૦૧૪માં ક્રિમિયાને યુક્રેન પાસેથી કબજે કર્યું હતું.

પુતિન રશિયા પરના પ્રતિબંધોમાંથી કેટલાકને હટાવવાની પણ અપેક્ષા રાખે છે.

યુરોપિયન નેતાઓ પણ ટ્રમ્પને મળશે

યુરોપિયન કમિશનના પ્રમુખ ઉર્સુલા વોન ડેર લેયેને જાહેરાત કરી હતી કે તેઓ અને અન્ય યુરોપિયન નેતાઓ પણ આજે વૉશિંગ્ટન DC જશે .તેમણે સ્પષ્ટ કર્યું નથી કે કયા નેતાઓ વાઇટ હાઉસમાં તેમની સાથે જોડાશે.

ત્રિપક્ષીય બેઠકને રશિયાએ આવકારી

રશિયન પ્રેસિડન્ટ વ્લાદિમીર પુતિનના વિદેશ બાબતોના સલાહકાર યુરી ઉષાકોવે શનિવારે રશિયન સરકારી ટેલિવિઝન પર જણાવ્યું હતું કે ‘અલાસ્કામાં અમેરિકા-રશિયા ચર્ચામાં અમેરિકન પ્રેસિડન્ટ ડોનલ્ડ ટ્રમ્પ, પુતિન અને યુક્રેનના પ્રેસિડન્ટ વોલોદિમીર ઝેલેન્સ્કી વચ્ચે સંભવિત ત્રિપક્ષીય બેઠકનો મુદ્દો ઉઠાવવામાં આવ્યો નથી.’ ‘મુખ્ય મુદ્દાઓ પર નેતાઓના સ્તરે ચર્ચા થઈ શકે છે અને આ માટે ત્રિપક્ષીય ફૉર્મેટ યોગ્ય છે. એટલે અમે આ સૂચનને આવકારીએ છીએ.’

યુદ્ધવિરામની ચર્ચા વચ્ચે રશિયાએ યુદ્ધને વધુ ઉગ્ર બનાવ્યું

કોઈ યુદ્ધવિરામ કે લાંબા ગાળાની શાંતિ યોજના નજીક ન દેખાતાં રશિયા અને યુક્રેન વચ્ચે છેલ્લા ૨૪ કલાકથી લડાઈ ચાલુ છે. રશિયન સંરક્ષણ મંત્રાલયે કહ્યું હતું કે એણે એક દિવસમાં ચાર બૉમ્બ અને ૩૦૦ ડ્રૉન્સ તોડી પાડ્યાં છે. બીજી તરફ યુક્રેનના સુમી પ્રાદેશિક લશ્કરી વહીવટીતંત્રે જણાવ્યું હતું કે ગઈ કાલે રશિયન સૈનિકો દ્વારા આ વિસ્તારમાં ૧૦૦ જેટલા હુમલા કરવામાં આવ્યા હતા. અહેવાલો પ્રમાણે પુતિન અને ટ્રમ્પની મુલાકાત નક્કી થઈ એ પછીથી તરત પાછલા ચાર-પાંચ દિવસોથી રશિયાએ યુક્રેન સાથેના યુદ્ધમાં તમામ મોરચે તીવ્રતા વધારી દીધી હતી.

ઝેલેન્સ્કીએ ડોનેટ્સક આપી દેવાનો પ્રસ્તાવ નકારી કાઢ્યો

યુક્રેનના પ્રેસિડન્ટ વોલોદિમીર ઝેલેન્સ્કીએ રશિયન પ્રેસિડન્ટ વ્લાદિમીર પુતિનના યુક્રેન દ્વારા ડોનેટ્સક પર સંપૂર્ણ નિયંત્રણ સોંપવાના બદલામાં ફ્રન્ટલાઇન પોઝિશન્સ સ્થિર કરવાના અહેવાલને નકારી કાઢ્યો છે. આ પ્રસ્તાવ ડોનલ્ડ ટ્રમ્પ સાથેની ખાનગી બ્રીફિંગ દરમ્યાન આપવામાં આવ્યો હતો.