06 March, 2024 01:50 PM IST | Mumbai | Gujarati Mid-day Online Correspondent
પ્રતિકાત્મક તસવીર
તાજેતરમાં બિટકોઈન (Bitcoin)ની કિંમત $69,000ની રેકોર્ડ ઉંચી સપાટીએ (Cryptocurrency Bitcoin Hit A Record) પહોંચી છે. તેનું કારણ એ છે કે યુએસ સિક્યોરિટીઝ એન્ડ એક્સચેન્જ કમિશન – એસઈસી (US Securities and Exchange Commission - SEC)એ બિટકોઈન ઈટીએફને મંજૂરી આપી હતી.આ પછી બિટકોઈનમાં રોકાણ કરવા માટે લોકોનો વિશ્વાસ વધ્યો છે. સમાચાર એજન્સી એએફપીના અહેવાલ મુજબ, વિશ્વની સૌથી મોટી ક્રિપ્ટોકરન્સીને લઈને ઘણા રહસ્યો છે અને તે ઘણા વિવાદોમાં પણ ફસાઈ છે. ત્યારે તમારે તેના વિશે કેટલીક બાબતો જાણવી જ રહી.
બિટકોઈન વિશે સૌથી રહસ્યમય વાત એ છે કે, પંદર વર્ષથી વધુ સમય પછી પણ કોઈ તેના સ્થાપકનું નામ જણાવી શક્યું નથી. આ ક્રિપ્ટોકરન્સીનું વ્હાઇટપેપર ૩૧ ઓક્ટોબર, ૨૦૦૮ના રોજ રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું, જે સાતોશી નાકામોટો દ્વારા બહાર પાડવામાં આવ્યું હતું. એવું કહેવાય છે કે, સાતોશી નાકામોટોએ આ વર્ચ્યુઅલ મનીનો પાયો નાખ્યો હતો. આ ખ્યાલ છે ઇલેક્ટ્રોનિક રોકડનું શુદ્ધ પીઅર-ટુ-પીઅર વર્ઝન જે નાણાંકીય સંસ્થામાંથી પસાર થયા વિના ઑનલાઇન ચુકવણીઓ સીધી એક પક્ષથી બીજાને મોકલવાની મંજૂરી આપશે અને તે કેન્દ્રીય બેંકોના નિયંત્રણમાંથી મુક્ત થશે, જે પરંપરાગત રીતે માત્ર એવી સંસ્થાઓ રહી છે જે નાણાં બનાવી શકે છે. પરંતુ શું સાતોશી એક વ્યક્તિનું કે લોકોની આખી ટીમનું સાચું નામ છે? છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં આ અંગે અનેક દાવાઓ સામે આવ્યા છે પરંતુ રહસ્ય હજુ પણ યથાવત છે.
ઑસ્ટ્રેલિયન ઉદ્યોગસાહસિક અને કમ્પ્યુટર ટેકનિશિયન ક્રેગ રાઈટ દાવો કરે છે કે, તેઓ ૨૦૧૬થી વ્હાઇટપેપર લખી રહ્યા છે. તે સત્ય કહી રહ્યો છે કે કેમ તે સ્પષ્ટ કરવા માટે લંડનમાં ટ્રાયલ ચાલી રહી છે. તેના પ્રકાશનથી, બિટકોઈન પર ગેરકાયદેસર ચૂકવણીઓ માટે ડાર્ક વેબ પર પસંદગીનું ચલણ હોવાનો આરોપ મૂકવામાં આવ્યો છે, જે શોધી શકાતો નથી. આ ખાસ કરીને ચલણ છે જેના માટે હેકર્સ સામાન્ય રીતે રેન્સમવેર હુમલા દરમિયાન ચુકવણીની માંગ કરે છે.
ક્રિપ્ટોકરન્સીની દુનિયા પણ તાજેતરના વર્ષોમાં હાઈ-પ્રોફાઈલ નાદારી અને ઘણા સ્ટાર ઉદ્યોગસાહસિકોના અચાનક ઉદભવથી હચમચી ગઈ છે. વિશ્વના સૌથી મોટા ક્રિપ્ટોકરન્સી પ્લેટફોર્મ, Binanceના ભૂતપૂર્વ વડા ચાંગપેંગ ઝાઓએ યુ.એસ.માં મની લોન્ડરિંગ વિરોધી કાયદાઓનું ઉલ્લંઘન કરવા બદલ દોષ કબૂલ્યો છે. તે જ સમયે, તેની મુખ્ય હરીફ FTX 2023ના અંતમાં નાદાર થઈ ગઈ હતી અને તેના સ્થાપક સેમ બેંકમેન ફ્રાઈડને છેતરપિંડી, ષડયંત્ર અને મની લોન્ડરિંગ સહિતની અનેક બાબતોમાં દોષિત ઠેરવવામાં આવ્યા હતા.
યુરોપિયન સેન્ટ્રલ બેંકના બે નિષ્ણાતોએ ગયા મહિને એક બ્લોગમાં દાવો કર્યો હતો કે, બિટકોઇન વૈશ્વિક કેન્દ્રીયકૃત ડિજિટલ ચલણ હોવાના તેના વચનને પૂર્ણ કરવામાં નિષ્ફળ ગયું છે અને હજુ પણ કાનૂની ટ્રાન્સફર માટે ભાગ્યે જ ઉપયોગમાં લેવાય છે. ઇટીએફની નવી મંજૂરી નથી. એ હકીકતને બદલો કે બીટકોઈન ચૂકવણી અથવા રોકાણના સાધન તરીકે યોગ્ય નથી. બિટકોઈનનું વાજબી મૂલ્ય હજી પણ શૂન્ય છે.
બિટકોઈનએ તાજેતરના વર્ષોમાં થોડો વિશ્વાસ મેળવ્યો છે. યુએસ નાણાકીય નિયમનકારોએ જાન્યુઆરીની શરૂઆતમાં બિટકોઇન ETF અથવા એક્સચેન્જ ટ્રેડેડ ફંડને મંજૂરી આપી હતી, જે બિટકોઇન રોકાણકારને ક્રિપ્ટોકરન્સીમાં રાખ્યા વિના પરોક્ષ રીતે રોકાણ કરવાની મંજૂરી આપે છે. આ નિર્ણય બિટકોઈનની કિંમતમાં વધારાનું મુખ્ય કારણ હતું જેના કારણે મંગળવારે બિટકોઈને નવો રેકોર્ડ બનાવ્યો હતો.
સપ્ટેમ્બર ૨૦૨૧માં, અલ સાલ્વાડોર બિટકોઈનને કાનૂની ટેન્ડર તરીકે સ્વીકારનાર પ્રથમ દેશ બન્યો. પરંતુ ક્રિપ્ટો મની દેશની આબાદી પર જીતી શક્યું નથી. યુનિવર્સિટી ઓફ સેન્ટ્રલ અમેરિકા (UCA)ના અભ્યાસ મુજબ, વર્ષ ૨૦૨૩માં ૮૮ ટકા સાલ્વાડોરિયનોએ ક્યારેય તેનો ઉપયોગ કર્યો નથી. કેટલાક વેપારીઓએ કહ્યું છે કે, તેઓ તેને ચૂકવણીના સાધન તરીકે સ્વીકારશે જેમાં અબજોપતિ એલોન મસ્કનો સમાવેશ થાય છે, જેમણે વર્ષ ૨૦૨૧માં જાહેરાત કરી હતી કે તેઓ બિટકોઈનનો ઉપયોગ કરીને ટેસ્લા કાર વેચશે.