02 August, 2025 07:26 AM IST | Mumbai | Gujarati Mid-day Online Correspondent
અનિલ અંબાણી (ફાઇલ તસવીર)
એન્ફોર્સમેન્ટ ડિરેક્ટોરેટ (ED) એ 68.2 કરોડ રૂપિયાના નકલી બૅન્ક ગેરંટી રૅકેટમાં મની લૉન્ડરિંગ તપાસ શરૂ કરી છે, જે હવે અનિલ અંબાણી ગ્રુપ હેઠળની કંપનીઓ સાથે જોડાયેલી છે. આ કેસ એજન્સી દ્વારા 17,000 કરોડ રૂપિયાના અલગ લોન છેતરપિંડીની તપાસની સમાંતર ચાલે છે, જેના માટે અંબાણીને પણ સમન્સ પાઠવવામાં આવ્યું છે. પ્રિવેન્શન ઑફ મની લૉન્ડરિંગ ઍક્ટ (PMLA) હેઠળ ચાલી રહેલી તપાસના સંદર્ભમાં અંબાણીને 5 ઑગસ્ટે દિલ્હીમાં EDના મુખ્યાલયમાં હાજર રહેવાનું કહેવામાં આવ્યું છે. ગયા અઠવાડિયે, ED એ મુંબઈમાં રિલાયન્સ ગ્રુપ સાથે સંકળાયેલા 35 સ્થળોએ દરોડા પાડ્યા હતા, જેમાં લગભગ 50 કંપનીઓ અને 25 વ્યક્તિઓના નાણાકીય વ્યવહારોની તપાસ કરવામાં આવી હતી.
તાજેતરનો કેસ 11 નવેમ્બર, 2024 ના રોજ દિલ્હી પોલીસની આર્થિક ગુના શાખા (EOW) દ્વારા નોંધાયેલી FIR પરથી શરૂ થયો છે. ED અધિકારીઓના જણાવ્યા અનુસાર, એજન્સીએ અનિલ અંબાણી ગ્રુપ સાથે સંકળાયેલી શંકાસ્પદ નાણાકીય ગેરરીતિઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું છે, આ વખતે કેન્દ્ર સરકારની એન્ટિટીને સુપરત કરાયેલી બનાવટી ગેરંટીઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું છે. ગુરુવારે, એજન્સીએ પ્રિવેન્શન ઑફ મની લૉન્ડરિંગ ઍક્ટ (PMLA) ની જોગવાઈઓ હેઠળ ચાર સ્થળોએ દરોડા પાડ્યા: ભુવનેશ્વરમાં ત્રણ, મેસર્સ બિસ્વાલ ટ્રેડલિંક પ્રાઇવેટ લિમિટેડ સાથે જોડાયેલા, અને કોલકાતામાં એક, જે જૂથ સાથે કથિત રીતે જોડાયેલા નેટવર્ક સાથે જોડાયેલા સહયોગી/ઓપરેટર સાથે જોડાયેલા છે.
તપાસકર્તાઓએ ઓડિશા સ્થિત કંપની બિસ્વાલ ટ્રેડલિંકને કૌભાંડમાં મુખ્ય ખેલાડી તરીકે ઓળખી કાઢી. આ પેઢી પર 8 ટકા કમિશનના બદલામાં નકલી બૅન્ક ગેરંટી જાહેર કરવાનો અને બહુવિધ અઘોષિત બૅન્ક ખાતાઓ દ્વારા ગેરકાયદેસર વ્યવહારોને રૂટ કરવાનો આરોપ છે. આ જૂથે વ્યવહારરોને વધારવા અને ભંડોળને લૉન્ડર કરવા માટે નકલી બિલિંગને પણ સરળ બનાવ્યું હોવાનું માનવામાં આવે છે. અધિકારીઓએ ખુલાસો કર્યો કે જૂથ બહુવિધ અઘોષિત બૅન્ક ખાતાઓ દ્વારા કાર્યરત હતું જ્યાં ઘણા કરોડોના વ્યવહારોને શંકાસ્પદ તરીકે ચિહ્નિત કરવામાં આવ્યા છે. "કંપનીની રજિસ્ટર્ડ ઓફિસ એક સંબંધીની માલિકીની રહેણાંક મિલકત છે. ત્યાં કોઈ કંપની રેકોર્ડ મળ્યા નથી, જે તેને કાગળની એન્ટિટી તરીકે દર્શાવે છે," એક અધિકારીએ જણાવ્યું. અધિકારીઓએ જણાવ્યું હતું કે ED એ અનિલ અંબાણી ગ્રુપ ઑફ કંપનીઝ અને સોલાર એનર્જી કોર્પોરેશન ઑફ ઇન્ડિયા (SECI) ને સુપરત કરાયેલી 68.2 કરોડ રૂપિયાની બનાવટી બૅન્ક ગેરંટી વચ્ચે નક્કર જોડાણો શોધી કાઢ્યા હોવાનો દાવો કર્યો છે. અનિલ અંબાણી ગ્રુપ હેઠળની બન્ને સંસ્થાઓ, મેસર્સ રિલાયન્સ NU BESS લિમિટેડ અને મેસર્સ મહારાષ્ટ્ર એનર્જી જનરેશન લિમિટેડ સાથે સંકળાયેલી બોગસ ગેરંટી, તપાસકર્તાઓ દ્વારા નાણાકીય અનિયમિતતાના વ્યાપક પેટર્ન તરીકે વર્ણવવામાં આવેલા મુખ્ય તત્વ તરીકે ઉભરી આવી છે.
ED ના જણાવ્યા અનુસાર, 24 જુલાઈના રોજ જૂથ સાથે જોડાયેલા અનેક પરિસરોમાં સર્ચ ઑપરેશન દરમિયાન મળેલા ભૌતિક પુરાવાએ ચાલુ તપાસ સાથે સીધો સંબંધ સ્થાપિત કર્યો છે. અધિકારીઓએ સંકેત આપ્યો છે કે તારણો ખોટા બહાના હેઠળ છેતરપિંડી ગેરંટી અને કરાર સુરક્ષિત કરવા માટે કોર્પોરેટ માળખાના સંભવિત દુરુપયોગ તરફ નિર્દેશ કરે છે. એજન્સીએ શોધી કાઢ્યું છે કે બૅન્ક ગેરંટી સંપૂર્ણપણે નકલી હતી અને તેને સ્ટેટ બૅન્ક ઑફ ઇન્ડિયા (SBI) નો ઢોંગ કરવા માટે રચાયેલ બનાવટી સંદેશાવ્યવહાર દ્વારા સમર્થન આપવામાં આવ્યું હતું. બનાવટી દસ્તાવેજને અસલી તરીકે રજૂ કરવાના પ્રયાસમાં, આરોપીએ SBI નો ઢોંગ કરવા માટે બનાવટી ઇમેઇલ ડોમેનનો ઉપયોગ કર્યો હોવાનો આરોપ છે. કાયદેસર ‘sbi.co.in’ ને બદલે, તેમણે SECI ને બનાવટી ઇમેઇલ સંદેશાવ્યવહાર મોકલવા માટે ‘s-bi.co.in’ નામનું નકલી ડોમેન બનાવ્યું, જે બનાવટી ગેરંટીને પ્રમાણિકતાનો હવાલો આપે છે. ED અધિકારીઓએ શંકાસ્પદો પાસેથી સંદેશાવ્યવહાર મેળવ્યો છે જે દર્શાવે છે કે ટેલિગ્રામના ગાયબ સંદેશ સુવિધાનો ઉપયોગ નેટવર્ક દ્વારા દેખરેખથી બચવા અને ગુપ્તતા જાળવવા માટે સક્રિય રીતે કરવામાં આવ્યો હતો. નકલી બૅન્ક ગેરંટી કથિત રીતે રિલાયન્સ NU BESS પ્રાઇવેટ લિમિટેડ અને મહારાષ્ટ્ર એનર્જી જનરેશન લિમિટેડ, બન્ને અનિલ અંબાણી બિઝનેસ ગ્રુપ સાથે જોડાયેલા વ્યવહારને ટેકો આપવા માટે રૂટ કરવામાં આવી હતી.