આંખો સામે પથરાયેલું મુંબઈ ગર્લફ્રેન્ડ જેવું લાગે અને મા જેવું પણ લાગે

આંખો સામે પથરાયેલું મુંબઈ ગર્લફ્રેન્ડ જેવું લાગે અને મા જેવું પણ લાગે

મુંબઇ

આરંભ હૈ પ્રચંડ

હમણાં મને મુંબઈની બહુ યાદ આવે છે. ખબર નહીં કેમ, પણ મને મુંબઈ માટે એક અલગ પ્રકારની ફીલિંગ રહી છે. મારે જ્યારે પણ શૂટ માટે કે પ્રમોશન માટે મુંબઈની બહાર જવાનું બને ત્યારે હોમસિકનેસ અને એની સાથોસાથ મુંબઈ સિકનેસ પણ મને ઘેરી વળે છે. હમણાં મારી એક ગુજરાતી ફિલ્મ રિલીઝ થઈ, જેના પ્રમોશન માટે મારે મુંબઈની બહાર રહેવાનું થયું, ગુજરાતનાં લગભગ બારેક જેટલાં શહેરો અને વચ્ચે આવતાં એટલાં જ બીજાં શહેરોમાં જવાનું બન્યું, પણ મને સતત અનુભવ થયો કે મુંબઈ એ મુંબઈ છે. મને એ પણ સમજાઈ રહ્યું છે કે મુંબઈથી દૂર રહેવું એ મારું કામ નથી. અગાઉ મેં તમને મારી નાટકની ટૂર હતી ત્યારે પણ આ જ કહ્યું હતું. એ સમયે સાતથી વધારે કન્ટ્રીમાં જવાનું થયું અને દરેક કન્ટ્રીની વિઝિટના ત્રીજા અને ચોથા દિવસે મને સમજાઈ જતું હતું કે મુંબઈ એ મુંબઈ છે. ન્યુ યૉર્ક પણ એની પાસે ઝાંખું પડે અને દુબઈ પણ એની સામે પાણી ભરે. આ શહેરો પણ ક્યારેય સૂતાં નથી, ડિટ્ટો એવી જ રીતે જેવી રીતે આપણું મુંબઈ ક્યારેય સૂતું નથી. તમે ક્યારેય પણ મુંબઈને જુઓ તો એ તમને હંમેશાં ફ્રેશ ઍન્ડ એવર-રેડી જ લાગે. મુંબઈમાં વહેલી સવારે તમને લોકોનું મોટું ટોળું જુહુ બીચ પર જોવા મળશે, બધા હેલ્ધી લાઇફસ્ટાઇલ માટે ઍક્ટિવ છે. મુંબઈ આમ પણ તમને બહુ ભગાવે છે.

ADVERTISEMENT

ટ્રેન પકડવા માટે ભાગવાનું, સમયસર ઑફિસ પહોંચવા માટે ભાગવાનું. ઘરે આવવા માટે ટ્રેન પકડવા ભાગવાનું અને ટ્રેન મિસ થાય તો બસ પકડવા માટે ભાગવાનું. ઑફિસથી નીકળ્યા પછી ટૅક્સી માટે ટળવળવાનું અને રિક્ષા માટે ભાગવાનું. આ જે ભાગમભાગ છે એ શું કામ છે એના વિશે ક્યારેય વિચાર્યું છે ખરું કે મુંબઈની લોકલને શું કામ લાઇફલાઇન કહેવામાં આવે છે? એ અઢળક લાઇફને હાથમાં લઈને એક સીધી લાઇનમાં ભાગી રહી છે.

લોકલમાં જ્યારે જ્યારે પણ જવાનું થાય ત્યારે ત્યારે હું લોકોને જોતો હોઉં છું, તેમના ચહેરા પર લખાયેલી વાર્તા વાંચવાની કોશિશ કરતો હોઉં છું. આજ તો ખાસ વાત છે, એકેક ચહેરો એક વાર્તા કહે છે અને એ વાર્તા કહે છે કે દોડો, ભાગો, તૂટો, પડો, પણ બસ, ભાગતાં રહો, આગળ વધતાં રહો. નોંધજો એક વખત તમે. ટ્રેનના કમ્પાર્ટમેન્ટમાં તમને રડતી છોકરી પણ જોવા મળશે અને પેપર હાથમાં લઈને પઝલ સૉલ્વ કરતા અંકલ પણ દેખાશે. ટેકો લઈને ઊભાં-ઊભાં વેબસિરીઝ જોનારા પણ તમને જોવા મળશે તો મોબાઇલ પર ડાઉનલોડ કરેલી ફિલ્મ જોતી વખતે જાણે કે મલ્ટિપ્લેક્સમાં હોય એવો આનંદ લેતો ટીનેજર પણ જોવા મળશે. ટ્રેનની હાડમારી ભલભલાને નડી જાય છે, પણ મુંબઈકરને નથી નડતી. એ તો પોતાની મસ્તીમાં જ હોય છે. ટ્રેનમાં બેસીને શાકભાજી સુધારનારાઓ પણ છે અને ટ્રેનમાં બેસીને થઈ શકે એવા યોગના દાવ કરનારાઓ પણ છે. આ એકેક ઍક્ટિવિટી દેખાડે છે કે મુંબઈકર હન્ડ્રેડ પરસેન્ટ જીવે છે. આજથી દરરોજ સામે ભટકાઈ રહેલા આ ચહેરાઓ જોવાની છૂટ.

કામ પર જતી કોઈ પણ વ્યક્તિને તમારે ઊભા રહીને માત્ર ટાઇમ પૂછવાનો. ટાઇમ પૂછી લીધા પછી બાકીનું આગળનું કન્ર્વઝેશન આપોઆપ શરૂ થઈ જશે. આ કન્વર્ઝેશનના આધારે જ કહું છું તમને, મુંબઈમાં દોસ્ત બનાવવા બહુ સહેલા છે. ટ્રેનમાં, બસમાં કે પછી રસ્તા પણ તમારી કોઈની પણ સાથે દોસ્તી થઈ જાય. આ જે દોસ્ત મળે છે એ તમને ભાગદોડનો દોસ્ત મળે છે. આંખોની ઓળખાણનો દોસ્ત મળે છે. આંખોથી સ્માઇલ કરી લેવાની આદત આપતો દોસ્ત મળે છે.

હું અનેક દેશ ફર્યો અને અનેક દેશોનાં મહત્વનાં શહેરોને મેં નજીકથી જોયાં, પણ એક વાત કહીશ, જેટલું ઍક્ટિવ અને ફ્રેશ મુંબઈ આખો દિવસ રહે છે એટલું ઍક્ટિવ અને ફ્રેશ મને બીજું કોઈ શહેર નથી લાગ્યું. મુંબઈનું ટાઇમ મૅનેજમેન્ટ પણ અદ્ભુત છે. હું તો કહીશ કે ટાઇમ મૅનેજમેન્ટ જો કોઈ પાસેથી શીખવાનું હોય તો એ મુંબઈકર પાસેથી શીખવું પડે. ડબ્બાવાળાથી લઈને પેપરવાળા, દૂધવાળાથી લઈને શાકવાળા, ધંધાવાળાથી લઈને જૉબ કરનારા સૌ કોઈ ટાઇમમાં પંક્ચ્યુઅલ છે. મુંબઈ સાથે જો તમે ટાઇમનું મૅનેજમેન્ટ ન કરો તો તમને આ સિટી ફગાવી દે. નડતા ટ્રાફિક વચ્ચે પણ ટાઇમ મૅનેજમેન્ટને સાચવી રાખવાની આવડત જેનામાં આવી જાય એ સાચો મુંબઈકર. આવું હું નથી કહેતો, પણ મારો આજ સુધીનો અનુભવ કહે છે. મીટિંગમાં મોડા પહોંચનારાના મુંબઈકર મનોમન પાંચ-દસ માક્ર્સન ઓછા કરી જ નાખે છે. એ દેખાડે નહીં એ જુદી વાત છે, પણ માર્ક્સ ઘટે એ નક્કી છે. તમારે ટ્રાફિકને કાઉન્ટ કરીને જ ઘરેથી નીકળવાનું અને ટ્રાફિકને ધ્યાનમાં રાખીને જ તમારે મીટિંગના સમયને ફૉલો કરવાનો.

ટ્રાફિક જ શું કામ, વરસાદને પણ કાઉન્ટ કરી લેવાનો અને રસ્તા પર ચાલી રહેલા કામને કારણે બનાવવામાં આવેલા ડાઇવર્ઝનને પણ કાઉન્ટ કરી લેવાનાં, પણ ટાઇમમાં કોઈ જાતનું ઉપરનીચે ચાલે નહીં. મુંબઈના ટ્રાફિકને પણ નડતર માનવાની ભૂલ નહીં કરતા. આ ટ્રાફિક પણ ઘણું શીખવી જાય છે. આ ટ્રાફિક પાસેથી તમને શીખવા મળે છે કે લાઇફમાં થોડું રોકાવું, અટકવું પણ જરૂરી છે, જીવનની જે ભાગમભાગ છે એમાંથી થોડી વાર બ્રેક લેવો પણ જરૂરી છે.

બ્રેક પરથી યાદ આવ્યું, મુંબઈનું ફેવરિટ ડેસ્ટિનેશન દરિયો. યસ. દરિયો. તમે ચોવીસ કલાક દરિયાકિનારે વિતાવી શકો અને એકધારો દરિયાને જોઈ શકો. હું હંમેશાં કહું છું કે મુંબઈનાં, તમારાં અને એકેક મુંબઈકરનાં કરતૂતને આ દરિયો જોયા કરે છે અને એ બધું પોતાના પેટમાં ભરીને બેઠો છે. મુંબઈના લોકોને બીજા અને ખાસ તો ગુજરાતના લોકો મોટા મનના કહે છે, પણ હું કહીશ કે એ દરિયાદિલ છે. દરિયો હોવાને લીધે એનું દિલ દરિયા જેવું આપોઆપ થઈ ગયું છે. આ જ કારણ હશે કે મુંબઈ પૈસો પણ મોટા મન સાથે આપે છે અને મુંબઈ જતું કરવાનું કામ પણ સરળતાથી કરે છે.

મુંબઈનો જે વિકાસ થયો છે એમાં પણ આ દરિયાનો બહુ મોટો ફાળો છે. મુંબઈનો આ દરિયો પણ એક વાત શીખવાડી જાય છે. જેવા છો એવું રહેવાનું. ભરતી આવે કે પછી ઓટ આવે, સુખને માથા પર ચડવા નહીં દેવાનું અને નિષ્ફળતાને ક્યારેય દિલ પર લઈ લેવાની નહીં. આ દરિયા પછી જો કોઈ વાત મને હૅપનિંગ લાગતી હોય તો એ છે લૉન્ગ ડ્રાઇવ, મુંબઈની મોડી રાતની લૉન્ગ ડ્રાઇવ મારી ફેવરિટ છે. મસ્ત મજાનું મ્યુઝિક ચાલુ કરીને ખુલ્લા રસ્તા પર નીકળી જવાનું. ક્યાંય જવાનું નહીં અને ક્યાંય પહોંચવાનું નહીં, બસ, મુંબઈ, મ્યુઝિક અને તમે. એકદમ ચિલિંગ એક્સપિરિયન્સ છે આ. એક વાર તમે ટ્રાય કરજો, આની માટે તમારે સી-લિંક કે મરીનલાઇન્સ જવાની પણ જરૂર નથી. રાતના એક કે બે વાગ્યા પછીનો સમય પકડી લો અને કોઈ પણ રોડ પર નીકળી જાવ.

વિન્ડો ડાઉન, મ્યુઝિક અપ અને જસ્ટ ડ્રાઇવ.

મારે મન આ જ મુંબઈની નાઇટલાઇફ છે. આ જ મુંબઈની સાચી રોનક છે. હું ઘણી વખત આ રીતે ડ્રાઇવિંગ પર નીકળી જાઉં છું. અત્યારે મારી સિરિયલનું શૂટિંગ ચાલે છે. એમાં નાઇટ શિફ્ટ હોય ત્યારે મને ખરેખર મજા પડી જાય છે. રાતના બે વાગ્યે શૂટિંગ પૂરું થાય એટલે મઢથી નીકળું ત્યારે કારમાં વૉલ્યુમ ફુલ થઈ ગયું હોય અને મ્યુઝિક એક પણ વિચાર આવવા ન દેતા હોય. દિમાગ સાવ બ્લૅન્ક હોય અને આંખો સામે આખું મુંબઈ પથરાયેલું પડ્યું હોય. આ પથરાયેલું મુંબઈ મને હાથ ફેલાવીને ઊભેલી ગર્લફ્રેન્ડ જેવું પણ લાગે અને થાકી-હારીને ઘરે પાછા આવીએ ત્યારે મીઠા સ્મિત સાથે વેલકમ કરતી મા જેવું પણ લાગે. આ મુંબઈ મને યાર જેવું લાગે અને રાત ઓઢીને બેઠેલું મુંબઈ મને કોઈ ફિલસૂફ ફકીર જેવું પણ લાગે. આ મારું મુંબઈ છે, મારી નજરનું મુંબઈ છે. બને તમારી નજરનું મુંબઈ જુદું હોય, પણ હા, એક વાત નક્કી છે. એ મુંબઈ આવું રોમૅન્ટિક તો નહીં જ હોય એની ખાતરી છે મને.

આ પણ વાંચો : એવેન્જર્સ એન્ડગેમ : ઉતારો જીવનમાં એક નવો અધ્યાય

મુંબઈનો જે વિકાસ થયો છે એમાં પણ આ દરિયાનો બહુ મોટો ફાળો છે. મુંબઈનો આ દરિયો પણ એક વાત શીખવાડી જાય છે. જેવા છો એવું રહેવાનું. ભરતી આવે કે પછી ઓટ આવે, સુખને માથા પર ચડવા નહીં દેવાનું અને નિષ્ફળતાને ક્યારેય દિલ પર લઈ લેવાની નહીં.