ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં આર્થિક અને સામાજિક વિકાસને વેગ આપવા માટે રૂરલ મેનેજમેન્ટ પ્રોફેશનલ્સ સૌથી મોટી ભૂમિકા ભજવી રહ્યા છે
પ્રતીકાત્મક તસવીર. તસવીર/આઈસ્ટોક
દેશના જીડીપીમાં કૃષિનો હિસ્સો લગભગ 55 ટકા છે. તે જ સમયે, લગભગ 70 ટકા વસ્તી ગામડાઓમાં રહે છે. આઝાદી પછીના પ્રારંભિક તબક્કામાં ગ્રામીણ ભારતમાં વિકાસની ગતિ ઘણી ઓછી હતી, જેના કારણે આ સ્થળોએ આર્થિક વિકાસ પર અસર પડી હતી, પરંતુ હવે પરિસ્થિતિ બદલાઈ ગઈ છે. સરકારી આંકડાઓ અનુસાર, છેલ્લા એક દાયકામાં 75 ટકા નવી ફેક્ટરીઓ ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં ખોલવામાં આવી છે. તેનું સૌથી મોટું કારણ અહીં હાજર વર્કફોર્સ છે.
ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં આર્થિક અને સામાજિક વિકાસને વેગ આપવા માટે રૂરલ મેનેજમેન્ટ પ્રોફેશનલ્સ સૌથી મોટી ભૂમિકા ભજવી રહ્યા છે. ગ્રામીણ વિસ્તારોના ઉત્થાન માટે કેન્દ્ર સરકારે રૂલર મેનેજમેન્ટ કોર્સ શરૂ કર્યો છે, જેમાં વિદ્યાર્થીઓને મુખ્યત્વે ગ્રામીણ વિકાસ, આયોજન, દિશા, નાણાકીય સંસ્થાઓનું નિયંત્રણ, સહકારી કૃષિ વ્યવસાય અને સંલગ્ન ક્ષેત્રોની માહિતી આપવામાં આવે છે. તેના મોટાભાગના અભ્યાસક્રમો એવી રીતે વિકસાવવામાં આવ્યા છે કે વિદ્યાર્થીઓ વાસ્તવિક જીવનમાં સરળતાથી અરજી કરી શકે.
ADVERTISEMENT
રૂરલ મેનેજમેન્ટ કોર્સ લગભગ તમામ સરકારી કૉલેજો અને યુનિવર્સિટીઓમાં ઉપલબ્ધ છે. 12મા પછી વિદ્યાર્થીઓ તેમની પસંદગી મુજબ ડિગ્રી અને ડિપ્લોમા કોર્સ કરી શકે છે. આ પછી, મુખ્ય અભ્યાસક્રમો રૂરલ મેનેજમેન્ટમાં માસ્ટર, ગ્રામીણ વિકાસ વ્યવસ્થાપનમાં પોસ્ટ ગ્રેજ્યુએટ ડિપ્લોમા પ્રોગ્રામ, ગ્રામીણ મેનેજમેન્ટમાં એમબી અને ગ્રામીણ માર્કેટિંગમાં પોસ્ટ ગ્રેજ્યુએટ ડિપ્લોમા છે. આ કોર્સ કરવા માટે પણ ઘણી સ્કીલ હોવી જરૂરી છે. આ માટે ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં કામ કરવાની ઈચ્છા અને સમજ હોવી જોઈએ. જેમ કે વાતચીતની કળા, સ્થાનિક રીતરિવાજો પ્રત્યે સંવેદનશીલતા વગેરે.
નોકરીનો વિકલ્પ
અહીં વિદ્યાર્થીઓને કારકિર્દીની ઘણી તકો મળશે. આ ક્ષેત્રમાં સરકારી અને બિન-સરકારી બંને સંસ્થાઓમાં નીતિ નિર્માતાઓ, વિશ્લેષકો, મેનેજરો, સંશોધકો, સલાહકારો વગેરે તરીકે કામ કરવાની તક છે. તેઓ મુખ્યત્વે વિકાસ યોજનાઓ ઘડવા, ગરીબીને નાબૂદ કરવા, આરોગ્યસંભાળ અને શિક્ષણ વ્યવસ્થા સંભાળવા, માનવ સંસાધન, માર્કેટિંગ, સામાન્ય સંચાલન, પ્રોજેક્ટ અમલીકરણ જેવા ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં કામ કરે છે.
ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં કામ કરતી બેન્કો પણ આ ક્ષેત્રના નિષ્ણાતોની મેનેજર તરીકે નિમણૂક કરે છે. આ ઉપરાંત આંતરરાષ્ટ્રીય અને રાષ્ટ્રીય એનજીઓ સાથે મળીને ગામમાં કામ કરવાની તક પણ છે. ઘણી સ્વૈચ્છિક સંસ્થાઓ પણ આવા લોકોને ગામના સંચાલક તરીકે નિયુક્ત કરે છે. આ સિવાય જો તમે ઈચ્છો તો તમારી પોતાની NGO પણ ખોલી શકો છો.
પગાર ધોરણ
કોર્સ પૂરો કર્યા પછી, યુવાનો ગ્રામીણ વાતાવરણમાં રહીને પણ ખાનગી કંપની કે સંસ્થામાં જોડાઈને ચારથી પાંચ લાખ રૂપિયાનું પ્રારંભિક વાર્ષિક પેકેજ મેળવી શકે છે. બીજી તરફ, જો તમે ટોચની સંસ્થાઓમાંથી કોર્સ કર્યો છે, તો આ પગાર પણ 8 થી 10 લાખ રૂપિયાની રેન્જમાં હોઈ શકે છે. તે જ સમયે, સરકારી સંસ્થાઓ અને વિભાગોનો પગાર, પગાર ધોરણ મુજબ છે.
