ઓરિજિનલ ગુલાબજાંબુમાં ચાસણી ગુલાબજળની બને, જેને લીધે ગુલાબની આછી ખુશ્બૂ છેક ગળા સુધી પ્રસરી જાય
દાંત વિનાનો પણ આસાનીથી ખાઈ શકે અને મારા જેવા ડાયાબિટીઝવાળાને પણ એકથી સંતોષ ન થાય એવાં ગુલાબજાંબુ જામા સ્વીટ્સમાં મળે છે.
આપણે ગયા અઠવાડિયે ચેમ્બુર કૅમ્પ અને કૅમ્પમાં આવેલી વિગ રેસ્ટોરન્ટનાં દાલ-પકવાન અને છોલે-ભટૂરેની વાત કરી. ચેમ્બુર કૅમ્પમાં અનેક રેસ્ટોરન્ટમાં ઑથેન્ટિલક ટેસ્ટવાળી આ બે વરાઇટીઓ અને એ બે ઉપરાંત બીજી પંજાબી અને સિંધી આઇટમો મળે છે એ તમારી જાણ ખાતર. આવું શું કામ એ તમારે જાણવું હોય તો ચેમ્બુરના ભૂતકાળમાં જવું પડે.
વાત છે ૧૯૪પની. એ અરસામાં ચેમ્બુરને મુંબઈમાં સમાવવામાં આવ્યું. મુંબઈમાં સમાવેશ થયો ત્યારે એનું નામ ચેમ્બુર નહીં પણ ચેમ્બુરી હતું. હા, ચેમ્બુરી. મરાઠીમાં ચેમ્બુરી એટલે મોટા કરચલા એવો અર્થ થાય. પહેલાં આ વિસ્તારમાં મોટા કરચલા પુષ્કળ થતા અને એટલે આ આખો એરિયા મરાઠીઓમાં બહુ જાણીતો હતો. સમય જતાં ચેમ્બુરીનું અપભ્રંશ થઈને એનું નામ ચેમ્બુર થઈ ગયું.
૧૯૪૭માં ભારત-પાકિસ્તાનના ભાગલા થયા એ સમયે ચેમ્બુરમાં રેફ્યુજી કૅમ્પ બનાવવામાં આવ્યો, જેને લીધે ચેમ્બુર પૉપ્યુલર થયું. ચેમ્બુરમાં બનેલો એ કૅમ્પ આગળ વધતો-વધતો છેક સાયન-કોલીવાડા સુધી પહોંચ્યો અને એમાં હજારો શરણાર્થીઓ રહેતા. સમય જતાં ચેમ્બુરમાં જ્યાંથી કૅમ્પની શરૂઆત થઈ હતી એ જગ્યા ચેમ્બુર કૅમ્પ તરીકે જ ઓળખાવા માંડી. આજે પણ અહીં પાકિસ્તાનથી આવેલા સિંધી અને પંજાબીઓ વસે છે. વસી ગયેલા આ લોકોએ સમય જતાં ત્યાં જ પોતપોતાના બિઝનેસ શરૂ કર્યા. શરૂ થયેલા એ બિઝનેસમાં રેસ્ટોરન્ટ વધારે શરૂ થઈ, જે આજે પણ મોટા ભાગે અકબંધ રહી છે. ચેમ્બુર કૅમ્પની મોટી ખાસિયત એ કે અહીંની અડધોઅડધ રેસ્ટોરન્ટ પચાસ-સાઠ વર્ષથી ચાલે છે અને એ જ ફૅમિલી ચલાવે છે જે એક સમયે શરણાર્થી હતા. ચેમ્બુર કૅમ્પમાં મળતા જામાના ગુલાબજાંબુ બહુ પૉપ્યુલર છે. મોતીચૂરના લાડુ પણ એટલા જ વખણાય. જામા સ્વીટ્સની શરૂઆત પણ આઝાદીના અરસામાં જ થઈ હતી.
રાજ કપૂર જામાની આ બન્ને વરાઇટીના શોખીન. આર. કે. સ્ટુડિયોઝમાં તેઓ અવારનવાર જામામાંથી આ બન્ને વરાઇટીઓ મગાવે. હવે તો ચેમ્બુર મેઇન રોડ પર ડાબી બાજુએ પણ જામાની બ્રાન્ચ શરૂ થઈ છે પણ એની મધર બ્રાન્ચ કૅમ્પમાં જ છે.
હું તો જામા સ્વીટ્સ પહોંચ્યો. ત્યાં બેસીને ખાવાની કોઈ અરેન્જમેન્ટ નથી એટલે તમારે એ પાર્સલ જ કરાવવું પડે. આમ તો મને ડાયાબિટીઝ છે એટલે આવી સ્વીટ્સનું નામ પણ મારાથી લેવાય નહીં પણ વાત મારા રીડર્સની હોય તો પછી ઇન્સ્યુલિન વધારે લઈ લેવાની આપણી તૈયારી પહેલેથી જ હોય છે.
આપણી એક આંગળીની સાઇઝનું ગુલાબજાંબુ, કિંમત પચીસ રૂપિયા અને સૉફ્ટનેસ ગુલાબના ફૂલની પાંદડી જેવી. ચાવવાનું જ નહીં, મોઢામાં મૂકો એટલે ઓગળી જાય. ગૅરન્ટી મારી. ગુલાબજાંબુની એક ખાસિયત છે જે સોમાંથી પંચાણું સ્વીટ શૉપમાં હવે પાળવામાં આવતી નથી એવો મારો અનુભવ છે. આ ખાસિયત એના નામમાં છે. ગુલાબજાંબુ. હવે બધા જાંબુ બનાવે છે, ગુલાબનો ઉપયોગ થતો જ નથી. પહેલાંના સમયમાં ગુલાબજાંબુની જે ચાસણી બનતી એ ચાસણીમાં રોઝ-વૉટરનો ઉપયોગ થતો, જેને લીધે બનેલા એ જાંબુમાં ગુલાબની આછી સોડમ પ્રસરી જાય અને છેક ગળા સુધી એ સુગંધનો અનુભવ થાય. પણ હવે ગુલાબજાંબુમાં રોઝ-વૉટરનો ઉપયોગ સાવ જ બંધ થઈ ગયો છે એવું કહું તો પણ ચાલે. હવે ગુલાબજાંબુ એટલે તૈયાર થઈ ગયેલા જાંબુ પર ગુલાબની પાંખડીનો છંટકાવ કરી દેવાનો એટલે જાંબુ ગુલાબજાંબુ બની જાય.
